Już wkrótce branżę motoryzacyjną czekają nowe rozwiązania w dziedzinie ograniczeń emisji CO2. Nowe wymogi emisji będą mieć zastosowanie dla samochodów osobowych i dla nowych lekkich pojazdów użytkowych od 1 stycznia 2020, a pierwszy cel redukcji emisji został ustalony na 1 stycznia 2025. Oznacza to, że odpowiednie działania koncerny motoryzacyjne oraz sieci dealerskie przez które sprzedają samochody muszą podjąć już teraz.
Nowe regulacje dotyczące emisji CO2 zostały wprowadzone Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 z dnia 17 kwietnia 2019 określającym normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dla nowych lekkich pojazdów użytkowych oraz uchylającym rozporządzenia (WE) nr 443/2009 i (UE) nr 510/2011(Dz.Urz.UE.L Nr 111, st 13). Rozporządzenie weszło w życie 20 dni od publikacji, tj. w dniu25 kwietnia 2019, a stosuje się je od 1 stycznia 2020.
Rozporządzenie w art. 1 ust. 2 ustanawia docelowy poziom emisji do unijnego parku pojazdów wynoszący 95 g CO2/km dla średnich emisji nowych samochodów oraz docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów wynoszący 147 g CO2/km dla średnich emisji nowych lekkich pojazdów użytkowych rejestrowanych w Unii.
Poziom ma być mierzony do dnia 31 grudnia 2020 zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 692/2008 wraz z rozporządzeniami wykonawczymi (UE) 2017/1152 i (UE) 2017/1153, a od dnia 1 stycznia 2021 roku zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1151).
Czym jest „indywidualny poziom emisji CO2”?
Indywidualny poziom emisji CO2 oznacza poziom emisji CO2 samochodu osobowego lub lekkiego pojazdu użytkowego mierzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 715/2007 i rozporządzeniami wykonawczymi do niego oraz określony w świadectwie zgodności pojazdu jako emisja masowa CO2 (cykl mieszany). W przypadku samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych, które nie mają homologacji typu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 715/2007, indywidualny poziom emisji CO2 oznacza poziom mierzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 715/2007, w szczególności z taką samą procedurą pomiaru, jak ta określona w rozporządzeniu (WE) nr 692/2008 do dnia 31 grudnia 2020, a od dnia 1 stycznia 2021 roku w rozporządzeniu (UE) 2017/1151, lub zgodnie z procedurami przyjętymi przez Komisję dla ustalenia poziomu emisji CO2 dla takich pojazdów.
Oceniono, że dotychczasowe regulacje spowodowały znaczące ograniczenia emisji, a jednocześnie są bardziej efektywne kosztowo, niż początkowo przewidywano. Jednakże zaczęły rosnąć rozbieżności między emisjami CO2 mierzonymi w ramach nowej światowej zharmonizowanej procedury badania pojazdów lekkich (zwanej dalej „NEDC”) a emisjami CO2 z pojazdów mierzonymi w rzeczywistych warunkach jazdy. Różnice te będą stopniowo zmniejszane.
Wzór pozwalający wyliczyć, jaką ilość CO2 może dany pojazd wyprodukować został określony w Załączniku I do przedmiotowego rozporządzenia 2019/631.
Indywidualny poziom emisji CO2 = 95 + a * (M-Mo)
gdzie:
a= 0,0333,
M= masa w stanie gotowym do jazdy pojazdu w kg,
Mo= 1 379,88.
Z powyższego wynika, że dla wyliczenia indywidualnej emisji CO2 decydująca jest masa pojazdu. Przyjmując, że średnia masa pojazdu w stanie gotowym do jazdy wynosi 1380 kg, indywidualny poziom emisji CO2 wyniesie 95 g.
Dodatkowo rozporządzenie zakłada docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla unijnego parku pojazdów:
- Od dnia 1 stycznia 2025 roku:
- w odniesieniu do średniego poziomu emisji parku nowych samochodów osobowych docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów (w dalszej części zwany również „poziomem”) równy 15% redukcji docelowego poziomu w 2021 ustalony zgodnie z załącznikiem I część A pkt 6.1.1(wg następującego wzoru: poziom 2025 =poziom 2021 – (1- współczynnik redukcji 2015, który stanowi 15% redukcji poziomu 2021);
- w odniesieniu do średniego poziomu emisji parku nowych lekkich pojazdów użytkowych docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów równy 15 % redukcji docelowego poziomu w 2021 ustalony zgodnie z załącznikiem I część B pkt 6.1.1 (wg następującego wzoru: poziom 2025 = poziom 2021 – (1 – współczynnik redukcji 2025, który stanowi 15% redukcji poziomu 2021),
- wskaźniki dla pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych równy 15 % udziału poszczególnych parków nowych samochodów osobowych i nowych lekkich pojazdów użytkowych.
- Od dnia 1 stycznia 2030 roku:
- w odniesieniu do średniego poziomu emisji parku nowych samochodów osobowych docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów równy 37,5% redukcji docelowego poziomu w 2021 ustalony zgodnie z załącznikiem I część A pkt 6.1.2 (wg następującego wzoru: poziom 2030=poziom 2021- (1 – współczynnik redukcji 2030, który wynosi 37,5% poziomu 2021);
- w odniesieniu do średniego poziomu emisji parku nowych lekkich pojazdów użytkowych docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów równy 31% redukcji docelowego poziomu w 2021 ustalony zgodnie z załącznikiem I część B pkt 6.1.2 (wg następującego wzoru: poziom 2030= poziom 2021- (1 – współczynnik redukcji 2030, który wynosi 31 %poziomu 2021),
- wskaźniki dla pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych równy 35 % udziału parku nowych samochodów osobowych oraz wskaźnik równy 30 % udziału floty nowych lekkich pojazdów użytkowych.
Przy czym, poziom 2021 stanowi średnią, ważoną na podstawie liczby nowych samochodów osobowych (lub lekkich pojazdów użytkowych) zarejestrowanych w 2021 roku, wartość odniesienia 2021 ustalonych dla poszczególnych producentów, do których ma zastosowanie docelowy indywidualny poziom emisji.
„Docelowy poziom emisji dla unijnego parku pojazdów” oznacza średni poziom emisji CO2 wszystkich nowych samochodów osobowych lub wszystkich nowych lekkich pojazdów użytkowych, który należy osiągnąć w danym okresie.
Do jakich pojazdów silnikowych ma zastosowanie rozporządzenie?
- samochodów osobowych, określonych jako kat. M1, które zarejestrowano w Unii po raz pierwszy i których nie rejestrowano wcześniej poza terytorium Unii – „nowe samochody osobowe”,
- pojazdów silnikowych o masie odniesienia nieprzekraczającej 2 610 kg, określonych jako N1, oraz pojazdy silnikowe N1 na które rozszerzono homologację typu zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 715/2007- „lekkie pojazdy użytkowe”, które po raz pierwszy zarejestrowano w Unii i których nie rejestrowano wcześniej poza terytorium Unii – „nowe lekkie pojazdy użytkowe”
- pojazdów bezemisyjnych (kat. N) o masie odniesienia przekraczającej 2 610 kg lub 2 840 kg, w zależności od przypadku, do celów niniejszego rozporządzenia oraz bez uszczerbku dla dyrektywy 2007/46/WE i rozporządzenia (WE) nr 715/2007, zalicza się je, od dnia 1 stycznia 2025, do lekkich pojazdów użytkowych objętych zakresem stosowania rozporządzenia, jeżeli nadwyżka masy odniesienia wynika wyłącznie z masy systemu magazynowania energii.
Rozporządzenie nie ma zastosowania do pojazdów specjalnego przeznaczenia określonych w załączniku II część A pkt 5 do dyrektywy 2007/46/WE, tj. samochodu kempingowego, pojazdu opancerzonego, pojazdu sanitarnego, samochodu pogrzebowego, pojazdu przystosowanego do przewozu wózków inwalidzkich, przyczepy kempingowej, żurawia samojezdnego, grupy pojazdów specjalnych, wózków jednosieciowych podpierających naczepę, przyczepy do przewożenia ładunków wyjątkowych, pojazdu silnikowego przeznaczonego do przewożenia ładunków wyjątkowych, pojazdu wielofunkcyjnego – nośniku osprzętu.
Do kogo ma zastosowanie rozporządzenie?
Rozporządzenie ma zastosowanie zarówno do producentów jak również grup producentów. Producentem w rozumieniu rozporządzenia jest to osoba lub podmiot, które są odpowiedzialne wobec organu udzielającego homologacji za wszystkie aspekty procesu homologacji typu WE zgodnie z dyrektywą 2007/46/WE oraz za zapewnienie zgodności produkcji.
Rozporządzenie określa również pojęcie „grupy producentów powiązanych”. Oznacza ono producenta i przedsiębiorstwa powiązane z tym producentem (np. przedsiębiorstwa, w których producent ma prawo do wykonywania więcej niż połowę praw głosu).
Zgodnie z rozporządzeniem premiowana będzie produkcja pojazdów o niskiej emisji CO2. Takie rozwiązanie pozwoli obniżyć wyniki dla całej floty, w konsekwencji pozwoli uniknąć opłat z tytułu przekroczenia emisji CO2. Przy obliczaniu średnich indywidualnych poziomów emisji CO2 każdy nowy samochód osobowy o indywidualnym poziomie emisji CO2 poniżej 50 g CO2/km liczy się jako:
— 2 samochody osobowe w 2020 ,
— 1,67 samochodu osobowego w 2021 ,
— 1,33 samochodu osobowego w 2022 ,
— 1 samochód osobowy od 2023,
dla roku, w którym został on zarejestrowany w okresie od 2020 do 2022, z zastrzeżeniem pułapu wynoszącego 7,5 g CO2/km w tym okresie dla każdego producenta, według obliczeń zgodnie z art. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2017/1153.
Opłata z tytułu przekroczenia poziomu emisji
Przekroczenie poziomu emisji będzie karane sankcjami finansowymi. Zgodnie z art. 8 rozporządzenia w przypadku gdy średni indywidualny poziom emisji CO2 producenta przekracza jego docelowy indywidualny poziom emisji w odniesieniu do każdego kalendarzowego, Komisja nakłada opłatę z tytułu przekroczenia poziomu emisji, w zależności od przypadku, na producenta lub zarządzającego grupą.
Opłata jest obliczana w następujący sposób:
(przekroczenie poziomu emisji × 95 EUR) × liczba nowo rejestrowanych pojazdów
gdzie,
„przekroczenie poziomu emisji” oznacza liczbę dodatnią gramów na kilometr, o którą średni indywidualny poziom emisji CO2 producenta – przy uwzględnieniu redukcji emisji CO2 w wyniku zastosowania technologii innowacyjnych zatwierdzonych zgodnie z art. 11 – przekroczył jego docelowy indywidualny poziom emisji w kalendarzowym lub w jego części, do których zastosowanie ma obowiązek wynikający z art. 4, w zaokrągleniu do trzeciego miejsca po przecinku;
a
„liczba nowo zarejestrowanych pojazdów” oznacza liczbę nowych samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych liczonych oddzielnie, których jest producentem i które zostały zarejestrowane w tym okresie zgodnie z kryteriami etapowego stosowania. Wartości emisji CO2 poszczególnych producentów będą publikowane w formie wykazów przez Komisję do 31 października każdego roku w drodze aktów wykonawczych.
Ważna kwestia została uregulowana w art. 10 rozporządzenia, gdzie zostały przewidziane odstępstwa od docelowych indywidualnych poziomów emisji, o które można się ubiegać składając odpowiedni wniosek, który jest przedkładany Komisji.
Wniosek może złożyć producent, wytwarzający mniej niż 10 000 nowych samochodów osobowych lub 22 000 nowych lekkich pojazdów użytkowych zarejestrowanych w Unii w jednym roku kalendarzowym, który to producent:
a) nie jest częścią grupy producentów powiązanych; lub
b) jest częścią grupy producentów powiązanych, która jest odpowiedzialna łącznie za mniej niż 10 000 nowych samochodów osobowych lub 22 000 nowych lekkich pojazdów użytkowych zarejestrowanych w Unii w jednym kalendarzowym; lub
c) jest częścią grupy producentów powiązanych, ale prowadzi własny zakład produkcyjny i ośrodek projektowy.
Odstępstwo jest udzielane na okres maksymalnie 5 lat kalendarzowych z możliwością przedłużenia.
Wniosek powinien zawierać:
a) nazwę producenta i dane osoby odpowiedzialnej za kontakt;
b) dowody na to, że producent kwalifikuje się do odstępstwa na podstawie ust. 1;
c) szczegółowe informacje dotyczące samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych, które produkuje, w tym dotyczące masy próbnej i indywidualnych poziomów emisji CO2 tych samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych; oraz
d) docelowy indywidualny poziom emisji zgodny z możliwościami redukcji emisji przez producenta, w tym z ekonomicznymi i technologicznymi możliwościami redukcji jego indywidualnego poziomu emisji CO2 oraz z uwzględnieniem cech charakterystycznych rynku typu produkowanych samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych. Wniosek przedkłada się najpóźniej do dnia 31 października pierwszego roku , w którym zastosowanie ma odstępstwo.
Wniosek o odstępstwo od docelowych indywidualnych poziomów emisji obliczonych zgodnie z załącznikiem I część A pkt 1–4 i pkt 6.3 może złożyć producent, który wraz ze wszelkimi innymi przedsiębiorstwami powiązanymi z tym producentem jest odpowiedzialny za 10 000 do 300 000 nowych samochodów osobowych zarejestrowanych w Unii w jednym roku kalendarzowym.
Wniosek taki może złożyć producent w odniesieniu do siebie samego lub w odniesieniu do siebie samego wraz ze wszelkimi przedsiębiorstwami powiązanymi z tym producentem.
Wniosek powinien zawierać:
– nazwę producenta i dane osoby odpowiedzialnej za kontakt;
– szczegółowe informacje dotyczące samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych, które produkuje, w tym dotyczące masy próbnej i indywidualnych poziomów emisji CO2 tych samochodów osobowych lub lekkich pojazdów użytkowych(w tym w stosownych przypadkach informacje o wszelkich przedsiębiorstwach powiązanych),
– w odniesieniu do wniosków odnoszących się do załącznika I część A pkt 1–4 poziom docelowy, jakim jest 45-procentowa redukcja w stosunku do średniego indywidualnego poziomu emisji CO2 w2007 lub, w przypadku gdy jeden wniosek składany jest w odniesieniu do większej liczby przedsiębiorstw powiązanych – 45-procentowa redukcja w stosunku do średniej wyciągniętej ze średnich indywidualnych poziomów emisji CO2 tych przedsiębiorstw w 2007 ;
– w odniesieniu do wniosków odnoszących się do załącznika I część A pkt 6.3 do niniejszego rozporządzenia docelowy poziom emisji mający zastosowanie w latach kalendarzowych 2025–2028, stanowiący określoną w art. 1 ust. 4 lit. a) rozporządzenia redukcję docelowego poziomu emisji obliczanego zgodnie z lit. b) niniejszego ustępu z uwzględnieniem emisji CO2 mierzonych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1151.
Innowacyjne technologie
Na wniosek dostawcy lub producenta będzie możliwe uwzględnienie ograniczenia emisji CO2 uzyskanego dzięki zastosowaniu technologii innowacyjnych lub zestawowi technologii innowacyjnych („innowacyjne pakiety technologiczne”).Łączny udział tych technologii w redukcji średniego indywidualnego poziomu emisji CO2 danego producenta nie może być wyższy niż 7 g CO2/km.
Dostawca lub producent, który wystąpi z wnioskiem o zatwierdzenie środka jako technologii innowacyjnej lub innowacyjnego pakietu technologicznego, przedstawi Komisji sprawozdanie, w tym również sprawozdanie weryfikujące sporządzone przez niezależny zatwierdzony organ. W przypadku gdy możliwa jest interakcja środka z inną już zatwierdzoną technologią innowacyjną lub innym już zatwierdzonym innowacyjnym pakietem technologicznym, w sprawozdaniu zamieszcza się wzmiankę o tej interakcji, a w sprawozdaniu weryfikującym dokonuje się oceny zakresu, w jakim interakcja ta wpływa na redukcję osiągniętą dzięki zastosowaniu każdego środka. Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych szczegółowe przepisy dotyczące procedury zatwierdzania technologii innowacyjnych lub innowacyjnych pakietów technologicznych (art. 11 rozporządzenia).
Limity poziomu emisji, a także związane z nimi sankcje nie mają zastosowania do producentów, którzy wraz ze wszystkimi przedsiębiorstwami powiązanymi z tymi producentami są odpowiedzialni za mniej niż 1 000 nowych samochodów osobowych lub za mniej niż 1 000 nowych lekkich pojazdów użytkowych zarejestrowanych w Unii w poprzednim roku kalendarzowym, chyba że producent ten wystąpił o odstępstwo i przyznano mu to odstępstwo.
