Opublikowano projekt zmian w Prawie o ruchu drogowym, mający na celu uszczelnienie sytemu badań technicznych pojazdów (numer z wykazu RCL: UC48). Jest to drugie w ostatnich latach podejście do tego tematu, bo projekt który był procedowany pod koniec 2018 roku, został zdjęty z porządku obrad Sejmu już na etapie trzeciego czytania. Przyjrzyjmy się zmianom jakie miałaby wprowadzać nowa ustawa.

System badań technicznych pojazdów wymaga zmian, bo jest obecnie bardzo nieszczelny. Kwitnie turystyka przeglądowa, a stacje kontroli pojazdów “rywalizują o klienta” małą wnikliwością przy badaniach. Więc wszystkie zmiany mające na celu uszczelnienie systemu należy ocenić pozytywnie. Wszystko zależy jednak od tego jak daleko one pójdą. Według aktualnego projektu lista zmian jest następująca:

1. Zmiana definicji „pojazdu zabytkowego” w art. 2 pkt 39.
2. Wprowadzanie nadzoru nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych, umieszczaniem cechy identyfikacyjnej oraz dokonywaniem innych czynności diagnosty związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu – wskazanie wprost w art. 66a w ust. 3a kompetencji diagnosty jaką jest umieszczenie cechy identyfikacyjnej.
3. Zmiana brzmienia art. 72 ust. 3 – przedstawianie przy rejestracji pojazdu zabytkowego pisemnej opinii rzeczoznawcy samochodowego. Opinia rzeczoznawcy samochodowego będzie dokumentem potwierdzającym, że pojazd ma co najmniej 30 lat, jego typ nie jest już produkowany i nie dokonano w nim zasadniczych zmian konstrukcyjnych.
4. Art. 80b i art. 80b – umożliwienie Dyrektorowi TDT realizowania ustawowych zadań, jakie wynikają̨ z dyrektywy 2014/45/UE (umieszczanie i przekazywanie określonych danych w i do centralnej ewidencji pojazdów). Dostosowanie obecnych regulacji w zakresie centralnej ewidencji pojazdów w ten sposób, iż uwzględniają Dyrektora TDT jako podmiot prowadzący rejestr diagnostów.
5. Rozszerzenie katalogu przypadków, w których pojazd podlega dodatkowemu badaniu technicznemu przez dodanie w art. 81 w ust. 11 w pkt 2a lit. c. Starosta będzie mógł skierować pojazd na dodatkowe badanie techniczne po otrzymaniu wniosku Dyrektora TDT w przypadku uzasadnionego przypuszczenia przeprowadzenia badania technicznego, umieszczenia cechy identyfikacyjnej oraz dokonania innych czynności diagnosty związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu, niezgodnie z przepisami.
6. Dodanie w 81 ust. 12b, którym wprowadza obowiązek dokumentowania fotograficznego (całej bryły pojazdu z dwóch przekątnych z przodu i z tyłu oraz wskazanie drogomierza w dniu przeprowadzenia badania technicznego) obecności pojazdu na badaniach technicznych i przechowywania tej dokumentacji przez okres pięciu lat od dnia przeprowadzenia badania.
7. Wprowadzenie w art. 81 ust. 14a możliwości dokonania okresowego badania technicznego w terminie nie wcześniejszym niż 30 dni przed wyznaczoną datą badania technicznego. Termin następnego okresowego badania technicznego zostanie uznany za badanie techniczne wykonane w wyznaczonej dacie. W takim przypadku właściciel lub posiadacz pojazdu przedstawiający pojazd z przyczyn niezależnych (np. wyjazd) do 30 dni przed wyznaczoną datą badania technicznego, nie traci dotychczasowego wyznaczonego terminu badania technicznego. Powyższy przepis jest zrealizowaniem reguły elastyczności, o której mowa w preambule dyrektywy 2014/45/UE wobec podmiotów, które będą przestrzegały wyznaczonych terminów badań.
8. Dodanie art. 81c – wprowadzenie nowego rozwiązania dla właścicieli lub posiadaczy pojazdów, jakim jest możliwość przeprowadzenia „ponownego badania technicznego pojazdu”. W przypadkach, gdy w ocenie właściciela lub posiadacza pojazdu zaistnieje podejrzenie, iż ww. badanie zostało przeprowadzone niezgodnie z przepisami prawa, można będzie skorzystać z takiej procedury.
9. Nowe wprowadzenie do wyliczenia w art. 83 ust. 1 wskazuje opłaty, jakie powinien uiścić posiadacz lub właściciel pojazdu przed przeprowadzeniem badania technicznego. Zmiana wprowadza nowego rodzaju opłaty – opłaty za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie. Projekt ustawy zakłada możliwość przeprowadzenia badania technicznego w ciągu 30 dni od wyznaczonej daty bez konieczności uiszczenia tej opłaty. Opłata ta nie będzie pobierana w odniesieniu do pojazdów, którym termin badania okresowego upłynął w okresie czasowego wycofania z ruchu. W przypadku wykonania badania technicznego po upływie 30 dni po wyznaczonej dacie pobierana będzie dodatkowa opłata w wysokości odpowiadającej 100% wysokości opłaty za przeprowadzenie badania technicznego. W art. 83 ust. 1ab ww. artykułu wskazano, iż obowiązek pobierania opłaty będzie ciążył na przedsiębiorcach prowadzących stacje kontroli pojazdów. Zaproponowano, aby opłata za przeprowadzenie badanie technicznego po terminie będzie stanowiła przychód TDT, a obowiązany do jej odprowadzania będzie przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów. W przypadku, gdy kwota pobranych w poprzednim roku kalendarzowym opłat za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie przekroczy kwotę kosztów poniesionych przez TDT na dany rok na realizację zadań wynikających z nadzoru nad prawidłowością̨ przeprowadzania badań technicznych pojazdów, kwota nadwyżki stosownie do art. 83 ust. 1ae będzie stanowiła dochód budżetu państwa. Kwota nadwyżki powinna zostać przekazana w terminie do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego. Obowiązki przedsiębiorcy oraz czynności związane z odprowadzaniem opłaty, w tym sporządzania sprawozdania, zostały określone w ust. 1af.
10. W art. 83 ust. 1ag–1ai określono procedurę postępowania w przypadku nieterminowego przekazywania opłat za przeprowadzenie badania technicznego. Dyrektor TDT został zobowiązany w art. 83 ust. 1aj do przekazania ministrowi właściwemu do spraw transportu rocznego sprawozdania, w terminie do dnia 1 marca każdego roku. Zgodnie z proponowaną w art. 83 ust. 1e nową delegacją ustawową, minister właściwy do spraw transportu określi w drodze aktu wykonawczego wszelkie szczegółowe kwestie związane z pobieraniem, uiszczaniem, ewidencjonowaniem i odprowadzaniem opłaty za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie, w tym odsetek za zwłokę od tych opłat.
11. Posiadacz lub właściciel pojazdu uiszcza opłaty przed przeprowadzeniem badania technicznego. Jednakże, art. 83 ust. 1ak wprowadza wyjątek dotyczący uiszczania opłaty w przypadku ponownego badania technicznego. Ze względu na fakt, że celem ponownego badania technicznego jest stwierdzenie czy wystąpiły naruszenia w trakcie przeprowadzania badania technicznego, opłatę za przeprowadzenie badania technicznego oraz opłatę ewidencyjną uiszcza się po przeprowadzonym badaniu technicznym.
12. Przedsiębiorca prowadzący stację kontroli został obowiązany w art. 83ad do zapewnienia diagnostom przeprowadzania badań technicznych zgodnie z określonym przedmiotem, zakresem i sposobem ich przeprowadzania, przy użyciu wymaganego wyposażenia kontrolno-pomiarowego oraz w wymaganych warunkach lokalowych.
13. Art. 83ae nakłada na przedsiębiorców obowiązek informowania niezwłocznie Dyrektora TDT o zatrudnieniu albo ustaniu zatrudnienia diagnosty, nie później niż̇ w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia. Obowiązek ten nie dotyczy diagnostów przeprowadzających badania techniczne w komórkach organizacyjnych lub na stacjach kontroli pojazdów prowadzonych przez służby, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy.
14. Wprowadzenie w art. 83af warunków organizacyjnych jakie powinien spełniać przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów, będący jednocześnie właścicielem lub posiadaczem pojazdu, w celu wykonywania badań technicznych na własnej stacji, a które umożliwią diagnoście zachowanie wysokiego poziomu bezstronności i obiektywności.
15. Stosownie do art. 83b ust. 2 pkt 1-1a starosta, zgodnie z właściwością, będzie realizował następujące czynności kontrolne:

1) przeprowadzanie, co najmniej raz w roku, kontroli okresowych sprawdzających przedsiębiorców i inne podmioty prowadzące stacje kontroli pojazdów w zakresie zgodności z wymaganiami, jakie powinien spełniać przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów, prawidłowości prowadzenia wymaganej dokumentacji, weryfikacji wykonania otrzymanych zaleceń pokontrolnych;

2)  przeprowadzanie analizy skarg, wniosków, statystyk i wydanych zaleceń pokontrolnych, na podstawie których może wszczynać doraźne kontrole stacji kontroli pojazdów.

19. W art. 83b ust. 2c i 2d określono wymaganie dla osób wykonujących czynności kontrolne w ramach nadzoru. Wskazano, że osoby te muszą posiadać co najmniej wykształcenie średnie i udokumentowaną co najmniej 5-letnią praktykę w branży motoryzacyjnej, albo uprawnienia diagnosty oraz są̨ obowiązane odbyć odpowiednie szkolenie. Szkolenie powinno obejmować swoim zakresem co najmniej czynności kontrolne oraz rozwiązania techniczne zgodne z aktualnym poziomem wiedzy technicznej i obowiązujące wymogi prawne dotyczące homologacji, rejestracji, badań technicznych, w tym również pojazdów specjalnych, aplikacje informatyczne wykorzystywane w badaniach technicznych oraz przeprowadzanie badania technicznego. Analogiczne wymagania będą̨ musiały spełniać osoby wykonujące czynności kontrole w odniesieniu do ośrodków szkolenia diagnostów oraz diagnostów.
20. Dla zapewnienia całkowitej bezstronności działań z obszaru nadzoru wprowadzono w art. 83b ust. 2e określający katalog czynności bądź działań, których nie mogą wykonywać osoby przeprowadzające czynności kontrolne w ramach nadzoru.
21. Art. 83c dotyczący kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy prowadzącego stację kontroli pojazdów wiąże się z dostosowaniem do zmian wynikających z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292, z pozna. zm.). Zmiany wynikają̨ przede wszystkim z faktu, że w związku z przepisami ww. ustawy do ustaw szczegółowych muszą zostać przeniesione i odpowiednio dostosowane przepisy dotyczące regulowanej działalności gospodarczej uregulowane dotychczas w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
22. Wprowadzenie nowego rodzaju regulowanej działalności gospodarczej – ośrodków szkolenia diagnostów. W art. 83d–83g została szczegółowo uregulowana materia dotycząca ośrodków szkolenia diagnostów, rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia oraz sprawowanego nad nimi nadzoru. Dyrektywa 2014/45 wymaga, aby upoważniony ośrodek szkoleniowy państwa członkowskiego prowadził szkolenia wstępne oraz organizował szkolenia przypominające. Ośrodki szkolenia diagnostów będą prowadziły szkolenia dla kandydatów na diagnostów oraz warsztaty doskonalenia zawodowego, które odpowiadają̨ tzw. szkoleniom przypominającym określonym w dyrektywie 2014/45. Wymagania jakie powinien spełniać przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów określa art. 83e.
23. Mając na względzie okoliczność, iż prowadzenie stacji kontroli pojazdów jest działalnością̨ regulowaną i podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów w przypadku prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów w art. 83f ust. 1 zastosowano analogiczne rozwiązanie.
24. W art. 83f ust. 2 wskazano, że działalność regulowaną w postaci ośrodka szkolenia diagnostów mogą̨ prowadzić jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, a spełniające wymagania określone przez ustawę. Zgodnie z projektem ustawy odpowiedzialnym za przeprowadzanie egzaminów kwalifikacyjnych dla kandydatów na diagnostów będzie Instytut Transportu Samochodowego.
25. W art. 83f ust. 3 zostało doprecyzowane, że pomimo nieposiadania statusu przedsiębiorcy, do jednostek organizacyjnych prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów zastosowanie mają przepisy dotyczące przedsiębiorców prowadzących działalność regulowaną tego typu.
26. W związku z możliwością̨ prowadzenia ośrodków szkolenia diagnostów przez jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, a które spełniają̨ wymagania określone przez ustawę, art. 83f ust. 4 wprowadza zastrzeżenie, iż środki publiczne, które te jednostki otrzymują̨ na działalność podstawową, nie będą mogły być wykorzystywane na działalność gospodarczą
    w zakresie prowadzenia ośrodków szkolenia diagnostów.
27. W art. 83f ust. 5 kompetencje do prowadzenia rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów przyznano staroście właściwemu ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej wpisem analogicznie jak w przypadku rejestru przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów.
28. Mając na uwadze, że przedsiębiorca może wykonywać działalność gospodarczą w jednostkach organizacyjnych położonych na obszarze dwóch różnych powiatów w art. 83f ust. 6 zastosowano analogiczne rozwiązanie jak w przypadku przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów. W takim przypadku przedsiębiorca jest zobowiązany do uzyskania wpisu
    w odrębnych właściwych rejestrach na każdą z tych jednostek.
29. W art. 83f ust. 7 ‒ 10 określone zostały wymogi formalne, jakie przedsiębiorca musi spełnić oraz jakie dokumenty powinien złożyć, aby uzyskać wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów. Ponadto, dla zapewnienia przeprowadzania szkolenia w części praktycznej, niezbędne jest ujawnienie w rejestrze przedsiębiorców adresu stacji kontroli pojazdów wraz z określeniem tytułu prawnego oraz okresu, na jaki wnioskodawca posiada tytuł prawny do dysponowania stacją kontroli pojazdów na potrzeby przeprowadzania szkoleń
    i warsztatów doskonalenia zawodowego.
30. W art. 83f ust. 11 jednoznacznie określono, jakich działań powinien dokonać organ, aby przedsiębiorca mógł prowadzić działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów.
31. Art. 83f ust. 12 zobowiązuje właściwego starostę̨ do dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców ośrodki szkolenia diagnostów w terminie 7 dni od dnia wpływu do niego wniosku o wpis wraz z oświadczeniem.
32. Przepis dotyczący możliwości rozpoczęcia działalności regulowanej przy braku odpowiedzi ze strony organu na wniosek o wpis do rejestru działalności regulowanej (art. 83f ust. 13), a także braku możliwości uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej przez podmiot działający bez takiego wpisu przez okres 3 lat od ujawnienia tego faktu.
33. Właściwy starosta stosownie do art. 83f ust. 14 jest zobowiązany do umieszczenia i aktualizacji w rejestrze danych dotyczących przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów
34. Właściwy starosta zgodnie z art. 83f ust. 15 może dokonać sprostowania z urzędu wpisu zawierającego oczywiste błędy lub niezgodności ze stanem faktycznym.
35. W art. 83f ust. 16 na przedsiębiorców został nałożony obowiązek informowania starosty o kwestiach istotnych dla kontroli tej działalności, takich jak zmiana danych zawartych w rejestrze czy zakończenie prowadzenia działalności w zakresie prowadzenia ośrodków szkolenia diagnostów. Informacja ta ma istotne znaczenie, ponieważ może stanowić jeden z elementów wpływających na ważność wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów.
36. W art. 83g ust. 1 nadzór nad przedsiębiorcami i jednostkami prowadzącymi ośrodki szkolenia diagnostów został powierzony właściwemu staroście analogicznie jak w przypadku stacji kontroli pojazdów.
37. W ramach realizowania ww. nadzoru stosownie do art.  83g ust. 2 starosta, zgodnie z właściwością̨, będzie przeprowadzał nie rzadziej niż na 2 lata kontrole okresowe w zakresie zgodności z programem oraz właściwej realizacji szkoleń i warsztatów doskonalenia zawodowego oraz spełniania warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów.
38. Zgodnie z art. 83g ust. 3 osoby przeprowadzające czynności kontrolne w ramach nadzoru nad przedsiębiorcami prowadzącymi ośrodki szkolenia diagnostów powinny spełniać wymagania określone dla osób przeprowadzających czynności kontrolne w ramach nadzoru nad przedsiębiorcami prowadzącymi stacje kontroli pojazdów.
39. Dla zapewnienia całkowitej bezstronności działań z obszaru nadzoru wprowadzono w art. 83g ust. 4 katalog czynności bądź działań, których nie mogą wykonywać osoby przeprowadzające czynności kontrolne w ramach nadzoru.
40. Projektowany art. 83g ust. 5 w zakresie przeprowadzania kontroli okresowych przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek szkolenia diagnostów odsyła do stosowania przepisów rozdziału 5 Ograniczenia kontroli działalności gospodarczej ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
41. W art. 83g ust. 6 zostały określone sytuacje, w których właściwy starosta wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów, która stanowi przesłankę̨ do wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów. Jedną z nich jest złożenie, przy wniosku o wpis do rejestru, oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym w zakresie potwierdzenia spełnienia wymagań. Takie oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów w wyznaczonym terminie lub rażąco naruszył warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodków szkolenia diagnostów starosta powinien wydać decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej.
42. W art. 83g ust. 7 doprecyzowano, że rażącym naruszeniem warunków wykonywania działalności w zakresie prowadzenia ośrodków szkolenia diagnostów jest prowadzenie szkoleń lub warsztatów doskonalenia zawodowego niezgodnie z programem, jak również z warunkami wymaganymi przepisami prawa w zakresie:

1)  posiadania warunków lokalowych odpowiednich do zakresu prowadzonych szkoleń lub warsztatów doskonalenia zawodowego, w tym sali wykładowej i pomieszczeń biurowych;

2)  dysponowania miejscem do prowadzenia zajęć praktycznych;

3)  zapewnienia prowadzenia szkoleń lub warsztatów doskonalenia zawodowego przez wykładowców spełniających wymagania;

4)  posiadania zbiorów odpowiednich przepisów oraz pomocy i środków dydaktycznych zapewniających prowadzenie zajęć zgodnie z obowiązującym programem szkolenia lub warsztatów doskonalenia zawodowego.

Enumeratywny katalog zamyka wystawienie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia dla kandydatów na diagnostów lub zaświadczenia o ukończeniu warsztatów doskonalenia zawodowego bez odbycia przewidzianych w programie zajęć.

43. Stosownie do art. 83g ust. 8 decyzjom o zakazie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Rygor natychmiastowej wykonalności jest nadawany również decyzjom o zawieszeniu, przywróceniu i cofnięciu świadectwa kompetencji diagnosty. Decyzje są wykonalne od chwili wejścia ich do obrotu prawnego, czyli od doręczenia stronie postepowania administracyjnego
44. Skutkiem wydania decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów jest, zgodnie z art. 83g ust. 9, wykreślenie przedsiębiorcy
    z rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów przez właściwego starostę̨
45. W art. 83g ust. 10 i 11 wskazano okres, po którym przedsiębiorca może ponownie prowadzić działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów. Przedsiębiorca może uzyskać ponowny wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia diagnostów. Ta sama zasada dotyczy przedsiębiorcy, który wykonywał działalność gospodarczą bez wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów.
46. W art. 83g ust. 12 zostały wskazane pozostałe okoliczności, które również skutkują̨ wykreśleniem
    z urzędu przedsiębiorcy z rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia diagnostów. Należy do nich uzyskanie informacji o: zgonie przedsiębiorcy, wykreśleniu przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego, prawomocnym skazaniu za przestępstwo popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej, przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów lub umyślne przestępstwo skarbowe, otwarciu likwidacji lub ogłoszeniu upadłości w stosunku do przedsiębiorcy. Właściwy starosta wykreśla przedsiębiorcę prowadzącego ośrodek szkolenia diagnostów również na jego wniosek.
47. Zgodnie z art. 83h ust. 1 badania techniczne może przeprowadzać diagnosta, który jest zatrudniony w stacji kontroli pojazdów. Oznacza to, że nie jest wystarczające tylko posiadanie świadectwa kompetencji diagnosty, aby móc przeprowadzać badania techniczne, ale zatrudnienie w stacji kontroli pojazdów. Zgodnie z art. 83h ust. 3 pkt 6 ustawy stację kontroli pojazdów może prowadzić przedsiębiorca, który zatrudnia uprawnionych diagnostów. Jest to jeden z sześciu obligatoryjnych warunków do spełnienia przez przedsiębiorcę w celu rozpoczęcia działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów. Kluczowym znaczeniem przy zatrudnianiu uprawnionych diagnostów jest zapewnienie przeprowadzania badań przez kompetentną i posiadającą odpowiednie kwalifikacje osobę̨.
48. Proponowany art. 83h ust. 2 wprowadza wprost do ustawy obowiązek diagnosty jakim jest przeprowadzanie badania technicznego zgodnie z określonym przedmiotem, zakresem i sposobem jego przeprowadzania oraz przy użyciu wymaganego wyposażenia kontrolno- pomiarowego.
49. W art. 83h ust. 3 został określony katalog zamknięty wymogów, jakie powinien spełniać kandydat na diagnostę. Projektodawca jako warunki niezbędne dla wykonywania tego zawodu, wskazał elementy takie jak: posiadanie odpowiedniego wykształcenia i praktyki, ukończenie albo odbycie jednej z trzech form kształcenia, w tym m.in. szkolenia dla diagnostów, złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu kwalifikacyjnego dla kandydatów na diagnostów, nieskazanie za przestępstwo w celu osiągniecia korzyści majątkowej lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów.
50. Art. 83h ust. 4 określa, co należy rozumieć przez odpowiednie wykształcenie i praktykę przez wskazanie czterech zasadniczych kategorii wymaganego wykształcenia diagnosty (wyższego lub średniego) i odpowiednich dla tych kategorii okresów praktyki. Powyższe zmiany uwzględniają̨ konieczność dostosowania wymogów w zakresie wykształcenia diagnosty do obecnych przepisów w zakresie szkolnictwa wyższego i średniego, a jednocześnie konieczność objęcia tymi wymogami również dyplomów tytułów zawodowych związanych z motoryzacją, uzyskanych przed wprowadzeniem obecnie obowiązującego systemu szkolnictwa zawodowego.
51. Stosownie do jednej z form kształcenia, o której mowa w art. 83h ust. 3 pkt 2 lit. c osoba posiadająca ukończone studia wyższe na kierunku, dla którego program kształcenia przewiduje efekty kształcenia odpowiadające efektom szkolenia wymaganym w programie szkolenia kandydatów na diagnostów, jest zwolniona z obowiązku ukończenia szkolenia dla kandydatów na diagnostów.
52. Zgodnie z art. 83h ust. 5 do okresu „odpowiedniej praktyki” wlicza się maksymalnie 3 miesiące praktyki odbytej na stacji kontroli pojazdów. W przypadku osób, które posiadają̨ wykształcenie wyższe ustawodawca uznał, że do okresu praktyki można zaliczyć praktykę̨ objętą̨ programem kształcenia na studiach tylko pod warunkiem określonym w art. 83h ust. 6. Podstawą takiej praktyki powinna być umowa dotycząca praktyki zawartej między uczelnią a stacją obsługi pojazdów, stacją kontroli pojazdów, zakładem (warsztatem) naprawy pojazdów lub upoważnionymi komórkami organizacyjnymi lub stacjami kontroli pojazdów prowadzonymi przez służby,
    o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy albo umowa o praktykę absolwencką.
53. Proponowany art. 83h ust. 7 wprowadza do ustawy możliwość́ zaliczenia do okresu praktyki wymaganej od kandydata na diagnostę także okresu wykonywania zadań́ w zakresie drogowej kontroli technicznej (dotyczy to w szczególności pracowników Inspekcji Transportu Drogowego oraz Policji).
54. Zgodnie z art. 83i ust. 1 świadectwo kompetencji diagnosty jest dokumentem stwierdzającym uprawnienia diagnosty do przeprowadzania badań technicznych.
55. W art. 83i ust. 2 Dyrektorowi TDT została przyznana kompetencja do wydawania, zawieszania, przywracania i cofania świadectwa kompetencji diagnosty. Dyrektywa 2014/45 wymaga, aby właściwy organ wystawił „świadectwo diagnostom spełniającym minimalne wymogi w zakresie kompetencji i wyszkolenia”, więc art. 83i ust. 3 stanowi, że świadectwo kompetencji diagnosty wydawane jest przez Dyrektora TDT w drodze decyzji.
56. Dyrektor TDT wydaje świadectwo kompetencji diagnosty po wniesieniu opłaty, która stanowi przychód TDT i jest wnoszona na wyodrębniony rachunek TDT. W art. 83i ust. 4 została zaproponowana maksymalna wysokość opłaty za wydanie świadectwa kompetencji diagnosty na poziomie 100 zł. W akcie wykonawczym zostanie ustalona ostateczna wysokość tej opłaty.
57. W celu ubiegania się̨ o wydanie świadectwo kompetencji diagnosty należy złożyć niezbędne dokumenty wymienione w 5 tj.: wniosek, dokumenty potwierdzające spełnienie określonych wymagań, w tym odpowiedniego wykształcenia i praktyki, dowód uiszczenia opłaty, oświadczenie o braku prawomocnego skazania za przestępstwa popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej lub umyślne przestępstwo skarbowe i przeciwko wiarygodności dokumentów.
58. Zgodnie ze zmianą zawartą w art. 83i oraz art. 83j Dyrektor TDT jest organem właściwym do wydawania, zawieszania, przywracania i cofania świadectwa kompetencji diagnosty oraz sprawowania nadzoru nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych, umieszczania cech identyfikacyjnych oraz dokonywania innych czynności diagnosty związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu.
59. Zgodnie z art. 83j ust. 1 w ramach wykonywanego nadzoru Dyrektor TDT przeprowadza:

1)  kontrole doraźne na losowo wybranej stacji kontroli pojazdów, w trakcie których diagnosta zatrudniony w stacji kontroli pojazdów, pod nadzorem pracownika TDT wykonuje czynności odpowiadające zakresowi przeprowadzonego badania technicznego, w celu sprawdzenia prawidłowości przeprowadzenia badania technicznego pojazdu, który został poddany badaniu technicznemu na tej stacji;

2)  kontrolę i weryfikację wyników wybranych losowo badań technicznych przeprowadzonych w stacji kontroli pojazdów przy użyciu wymaganego wyposażenia kontrolno-pomiarowego
w okresie 3 miesięcy poprzedzających kontrolę;

3)  analizę wyników przeprowadzonych badań technicznych oraz wykrytych usterek;

4)  czynności kontrolne w zakresie prawidłowości umieszczenia cechy identyfikacyjnej.

60. Projektodawca w art. 83j ust. 4–6 określa zasady działania pracowników TDT podczas wykonywania czynności kontrolnych w ramach nadzoru.
61. Umieszczenie w art. 83j ust. 4 przepisu w przedmiocie uznania pracownika TDT za funkcjonariusza publicznego służyć ma zaznaczeniu rangi dokonywanych przez niego czynności.
62. Mając na uwadze sprawowany nadzór nad prawidłowością̨ badań technicznych pojazdów, dostrzeżono konieczność jego wzmocnienia przez określenie w art. 83j ust. 7 minimalnej liczby kontroli badań technicznych pojazdów. Zmiany te mają zapewnić poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Liczba kontroli ad hoc została określona w projekcie ustawy na poziomie nie mniej niż 0,3% liczby badań technicznych wykonywanych w Polsce w ciągu roku. Takie rozwiązanie ma w ocenie ustawodawcy zapewnić optymalną ilość zbadanych stacji kontroli pojazdów
63. Dyrektor TDT jako organ nadzoru w zakresie swoich kompetencji może wydać zgodnie z art. 83j ust. 8 postanowienie o obowiązku usunięcia przez diagnostę w wyznaczonym terminie stwierdzonych nieprawidłowości lub ukończenia przez diagnostę w terminie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia warsztatów doskonalenia zawodowego.
64. W art. 83j ust. 9–12 uwzględnione zostały skutki, jakie wiążą się z nieprawidłowościami wykrytymi w toku czynności kontrolnych, a także w przypadku niewypełniania obowiązków przez diagnostę. Przy popełnieniu przewinień mniejszej wagi, doprecyzowanych w ust. 9, Dyrektor TDT zawiesza w drodze decyzji administracyjnej świadectwo kompetencji diagnosty i wpisuje informacje o zawieszeniu w rejestrze diagnostów. Możliwość przywrócenia świadectwa kompetencji diagnosty pod warunkiem usunięcia naruszeń, które były podstawą jego zawieszenia wskazuje art. 83j ust. 10. Dyrektor TDT (dotychczas był to starosta) w drodze decyzji administracyjnej cofa świadectwo kompetencji diagnosty w przypadkach określonych w art. 83j ust. 11 i wpisuje informacje o cofnięciu w rejestrze diagnostów.
65. Doprecyzowanie w art. 83j ust. 12, że rażącym naruszeniem przepisów dotyczących badań technicznych jest przeprowadzenie badania technicznego bez wymaganego wyposażenia kontrolno-pomiarowego oraz wydanie zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu niezgodnego ze stanem faktycznym lub dokonanie wpisu w dowodzie rejestracyjnym albo pozwoleniu czasowym niezgodnego ze stanem faktycznym. Powyższe wymagania a contrario są podstawą do prawidłowego przeprowadzania badań technicznych, jak również do zapewnienia potwierdzenia wykonania i ewidencjonowania tych badań. Nieprzestrzeganie tych wymagań stanowi rażące naruszenie przepisów i skutkuje cofnięciem świadectwa kompetencji diagnosty
66. Zgodnie z art. 83j ust. 13 diagnosta ponowne uprawnienie może uzyskać nie wcześniej niż po 2 latach od dnia wydania decyzji (aktualnie jest to 5 lat) oraz po ponownym odbyciu szkolenia dla kandydatów na diagnostów i złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu kwalifikacyjnego.
67. Ze względu na fakt, że przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów zatrudnia uprawnionych diagnostów, na Dyrektora TDT w art. 83j ust. 14 został nałożony obowiązek poinformowania o zawieszeniu, przywróceniu oraz cofnięciu świadectwa kompetencji diagnosty. W przypadku, gdy w stacji kontroli pojazdów badania techniczne przeprowadza tylko jeden diagnosta, powyższa informacja jest niezbędna w celu zapewnienia ciągłości działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów.
68. Stosownie do art. 83j ust. 15 decyzjom o zawieszeniu, przywróceniu i cofnięciu świadectwa kompetencji diagnosty nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
69. Zgodnie z art. 83k ust. 1 i 2 Dyrektor TDT prowadzi w systemie teleinformatycznym rejestr diagnostów, w którym umieszcza podstawowe dane dotyczące diagnosty takie jak: numer ewidencyjny, imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, jak również dane, które są nierozerwalnie związane z prawem do przeprowadzania badań technicznych. Są to numer świadectwa kompetencji diagnosty, dane dotyczące nazwy, adresu i kodu rozpoznawczego stacji kontroli pojazdów, w której diagnosta jest zatrudniony, informacje o statusie wydanego świadectwa kompetencji diagnosty. Jeden wyjątek w zakresie umieszczania danych wprowadza art. 83k ust. 3. Dane dotyczące nazwy, adresu i kodu rozpoznawczego stacji kontroli pojazdów, w której diagnosta jest zatrudniony nie będą̨ zamieszczane w przypadku diagnosty zatrudnionego
    w komórce organizacyjnej lub na stacji kontroli pojazdów prowadzonej przez służby, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy.
70. W art. 83k ust. 4 zostały określone czynności Dyrektora TDT w związku z prowadzeniem rejestru diagnostów. Dyrektor TDT w przypadku wydania świadectwa kompetencji diagnosty, nadaje diagnoście numer ewidencyjny, wpisuje diagnostę do rejestru diagnostów oraz potwierdza wpis wydając zaświadczenie. Dyrektor TDT wpisuje w rejestrze diagnostów informacje
    o zawieszeniu, przywróceniu i cofnięciu świadectwa kompetencji diagnosty. Dyrektor TDT jest obowiązany do aktualizacji danych w rejestrze diagnostów w przypadku przekazania przez diagnostę informacji o: prawomocnym skazaniu za przestępstwo popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej lub umyślne przestępstwo skarbowe i przeciwko wiarygodności dokumentów, zmianie imienia i nazwiska oraz zmianie adresu zamieszkania. Obowiązek aktualizacji danych w rejestrze dotyczy również̇ informacji przekazanych przez przedsiębiorcę prowadzącego stację kontroli pojazdów o zatrudnieniu lub ustaniu zatrudnienia diagnosty.
71. W celu weryfikacji czy diagnosta posiada świadectwo kompetencji diagnosty i jest w rejestrze diagnostów ustawodawca zdecydował w art. 83k ust. 5 o ujawnieniu niektórych danych dotyczących diagnosty tj. numer ewidencyjny, imię i nazwisko oraz status wydanego diagnoście świadectwa kompetencji diagnosty. Rejestr diagnostów zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej TDT w zakresie wskazanych danych.
72. Art. 83l, w którym są określone obowiązki diagnosty oraz wskazany został katalog zamknięty okoliczności wyłączających diagnostę z możliwości przeprowadzenia badania technicznego.
73. Diagnosta został obowiązany w art. 83l ust. 1 pkt 1 do rzetelnego i bezstronnego wykonywania swoich obowiązków. Jednakże, gdy zaistnieją okoliczności, które w ocenie diagnosty nie zezwalają na przeprowadzenie badania technicznego w sposób rzetelny, bezstronny i zgodnie z posiadaną przez niego wiedzą, diagnosta powinien odstąpić od przeprowadzenia badania technicznego
    i zawiadomić o zaistniałych okoliczności Dyrektora TDT, stosownie do art. 83l ust. 2.
74. W art. 83m uregulowano zasadę współpracy organów nadzoru w systemie badań technicznych z uwzględnieniem systemu szkoleń kandydatów na diagnostów i diagnostów mającą̨ na celu prawidłową realizację powierzonych im zadań nadzorczych.
75. W celu uzyskania świadectwa kompetencji diagnosty niezbędne jest uzyskanie przez kandydata na diagnostę̨ wyniku pozytywnego z egzaminu kwalifikacyjnego, który będzie przeprowadzała zgodnie z art. 84 komisja egzaminacyjna działająca przy Dyrektorze Instytutu Transportu Samochodowego. Projekt zakłada zwiększenie dostępności i transparentności egzaminów kwalifikacyjnych dla kandydatów na diagnostów. Proponowana w ustawie maksymalna wysokość opłaty została ustalona na poziomie 500 zł.
76. W związku z projektowanymi przepisami dotyczącymi diagnostów i potrzebą wydania nowego aktu wykonawczego określającego m.in. program i sposób przeprowadzania szkoleń dla kandydatów na diagnostów, zaistniała potrzeba uchylenia w art. 84a w ust. 1 pkt 2 oraz zmiana ust. 2 określającego wytyczne do wydania rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1.
77. W art. 84b wskazano katalog zagadnień, w których minister właściwy do spraw transportu jest obowiązany wydać rozporządzenie z uwagi na przedmiotową nowelizację, tj.: program i sposób przeprowadzania szkoleń dla kandydatów na diagnostów oraz warsztatów doskonalenia zawodowego, wymagania kwalifikacyjne dla członków komisji egzaminacyjnej, tryb ustalania jej składu i tryb jej pracy, tryb, szczegółową formę, warunki oraz sposób przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego, szczegółowe wymagania w zakresie warunków lokalowych i wyposażenia dydaktycznego ośrodków szkolenia diagnostów, wzory dokumentów oraz wysokość opłat.
78. Umocowanie w art. 86b Dyrektora TDT jako organu prowadzącego Krajowy Punkt Kontaktowy do spraw badań technicznych, który będzie odpowiedzialny za wymianę̨ informacji z krajowymi punktami innych państw członkowskich UE oraz Komisją Europejską.
79. Projekt przewiduje wprowadzenie w art. 140mc oraz art. 140md kar pieniężnych mających na celu dodatkowe zdyscyplinowanie przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów oraz diagnostów przeprowadzających badania techniczne. Wskazane powyżej przepisy zawierają katalog zamknięty zachowani, które podlegać będą karze.
80. Konsekwencją powyższych zmian było dostosowanie brzmienia art. 140n, poprzez wskazanie podmiotu uprawnionego do nakładania kar, sposobu ich nakładania, a także odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów działu IVa k.p.a. Kary pieniężne nakładane na przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów będą stanowiły dochód budżetu powiatu. Natomiast kary pieniężne nakładane na diagnostów będą stanowiły dochód budżetu państwa. Jednocześnie Dyrektor TDT informuje do 5. dnia następnego miesiąca właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego dla siedziby TDT o nałożonych karach. W związku z powyższym, ewentualne prowadzenie postepowań egzekucyjnych będzie należało do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
81. W art.  2 i art. 3 ustawy zmieniającej zmieniane są odpowiednio ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z pozna. zm.) oraz ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, z poźn. zm.), co podyktowane zostało zmianami wprowadzanymi w zakresie opłat za badania techniczne przeprowadzone po wyznaczonej dacie.
82. W art. 4 ustawy zmieniającej zaproponowano zmianę w art. 61 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym przez dodanie ust. 1a zgodnie z którym TDT otrzymuje dotację z budżetu państwa na dofinansowanie zadań określonych w projekcie ustawy pomniejszoną o przychody uzyskane w poprzednim roku kalendarzowym z tytułu opłat za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie, opłat za wydanie świadectwa kompetencji diagnosty oraz opłat za uczestnictwo w seminariach. W celu uzyskania dotacji, zgodnie z dodanym ust. 1b, Dyrektor TDT jest zobowiązany do złożenia wniosku w terminie do dnia 31 marca każdego roku o udzielenie dotacji do ministra właściwego do spraw transportu. Termin na rozliczenie dotacji przez Dyrektora TDT został wskazany w ust. 1c. Dyrektor TDT do dnia 31 marca każdego roku powinien przedstawić ministrowi właściwemu do spraw transportu roczne rozliczenie z otrzymanej dotacji zawierające rzeczywiste koszty poniesione przez TDT na realizację zadań określonych w art. 81c ust. 5 i 6, art. 83e ust. 1 pkt 3 lit. c, art. 83i ust. 2, art. 83j ust. 1 i art. 86b Prawa o ruchu drogowym oraz kopię raportu z przeprowadzonego badania sprawozdania finansowego, zawierającego opinię biegłego rewidenta w zakresie rozliczenia dotacji. Stosownie do ust. 1d kwota dotacji nie może przewyższać rocznicy pomiędzy rzeczywistymi kosztami poniesionymi przez TDT na realizację wyżej wymienionych zadań a przychodami z tytułu opłat za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie, opłat za wydanie świadectwa kompetencji diagnosty oraz opłat za uczestnictwo w seminariach uzyskanymi w poprzednim roku kalendarzowym. Tej zasady nie stosuje się do uzyskiwania dotacji z budżetu państwa w 2021 roku.
83. Kolejną zmianę przepisów innych ustaw wprowadza art. 5 ustawy zmieniającej, który dotyczy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1252). Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE L 376 z 27.12.2006, str. 36) nie podlega stosowaniu względem działalności stacji kontroli technicznej pojazdów, która jako że wchodzi w zakres usług z dziedziny transportu, nie podlega zgodnie z art. 58 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przepisom tego Traktatu dotyczącym swobody świadczenia usług. Dlatego też w art. 12 w ust. 1 pkt 6 ww. ustawy należało dodać działalność regulowaną w postaci prowadzenia stacji kontroli pojazdów oraz ośrodka szkolenia diagnostów.
84. Zawarte w art. 6–9 przepisy przejściowe regulują̨ oddziaływanie nowych przepisów na dotychczas obowiązujący porządek prawny w zakresie objętym projektem. W przepisach przejściowych rozstrzyga się o sposobie zakończenia postępowań będących w toku oraz rozwiązuje się kwestie związane ze zmianami w prawie, w celu uwzględnienia konsekwencji wynikających z nowo projektowanych przepisów. Przepisy te określają, że przez wyznaczony czas stosowane będą dotychczasowe rozwiązania prawne, a także obowiązywać będą tymczasowe rozwiązania. Niektóre postępowania będzie też prowadził na podstawie dotychczasowych przepisów Dyrektor TDT, co wymaga utrzymania dotychczasowej kadry, realizującej te zadania.
85. Art. 6 projektu ustawy reguluje sposób postepowań będących w toku dotyczących kontroli stacji kontroli pojazdów.
86. W art. 7 określono systematykę dotyczącą zachowania dotychczasowych uprawnień przez diagnostów, uzupełniania przez nich kwalifikacji, ważności zaświadczeń o ukończeniu szkolenia oraz przekazywania informacji o diagnostach przez starostów.
87. Art, 9 reguluje kwestię stosowania przepisów odnośnie pojazdów zabytkowych w z w związku z wdrażanymi zmianami w tym zakresie.
88. Przepis przejściowy w art. 10 dotyczy kwalifikacji wykładowców prowadzących szkolenia dla kandydatów na diagnostów lub warsztaty doskonalenia zawodowego w ośrodkach szkolenia diagnostów i określa maksymalny termin do nabycia właściwych uprawnień.
89. Art. 12 reguluje zachowanie mocy niektórych przepisów wykonawczych do czasu wydania nowych.
90. Z kolei w art. 13 wskazany został maksymalny limit wydatków budżetu państwa stanowiący finansowy skutek wejścia w życie projektowanej ustawy. Limity wydatków zostały wskazane od 2021 r. i obejmują̨ 10 pełnych lat (2021–2030).
91. Art. 14 reguluje zasady zatwierdzania pierwszego planu finansowego TDT, uwzgledniającego nowe koszty realizacji zadań nakładanych na TDT oraz dotacji z budżetu państwa.
92. Zgodnie z art. 15 projektowana ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. z wyjątkiem art. 7 ust. 14, dotyczącego przekazywania przez starostów wykazów diagnostów, który w ocenie projektodawcy powinien wejść w zżycie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Jak widać, zmiany są bardzo obszerne. Zapewne projekt będzie przedmiotem lobbingu wielu organizacji i ścierających się interesów, a co za tym idzie, nie jest to jego ostateczna wersja. O pracach będziemy informować, ponieważ zapewne będą one głównym tematem prawno-motoryzacyjnym najbliższych kilku miesięcy.

Przeczytaj również:

Zapraszamy na szkolenie: Nieuczciwa konkurencja na rynku serwisowym. Jak zwalczać nielegalne oprogramowanie w warsztatach? Nowe zasady pilotowania pojazdów nienormatywnych