W ostatnim czasie zarysowała się niekorzystna dla sprzedawców samochodów linia orzecznicza organów i sądów administracyjnych uniemożliwiająca uzyskanie zwrotu podatku akcyzowego przez dokonujących eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodów, które zostały zarejestrowane czasowo w trybie art. 74 ust. 2 pkt 2 lit a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym, czyli w ramach tzw. rejestracji wywozowej. To wymierne straty dla branży sprzedawców samochodów dokonujących tzw. reeksportu.
Zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 108, poz. 626), podmiotowi który nabył prawo rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel i który dokonuje dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym samochodu osobowego, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, przysługuje zwrot akcyzy na wniosek, złożony właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego.
Z kolei ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1990) przewiduje możliwość rejestracji pojazdu tzw. stałej i czasowej, chociaż ta pierwsza nigdzie nie jest tak w tej ustawie nazwana. Rejestracja czasowa może zostać dokonana przez organ z urzędu lub na wniosek. Zgodnie z art. 74 ust. 2 rejestracji czasowej można dokonać w przypadku:
- wywozu pojazdu za granicę,
- przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy.
Zgodnie z omawianą tu linią orzeczniczą, organy podatkowe odmawiają zwrotu podatku akcyzowego zapłaconego na terytorium kraju od samochodu osobowego, w związku z jego nabyciem wewnątrzwspólnotowym, będącego następnie przedmiotem eksportu. Skargi do sądów administracyjnych wnoszone na te decyzje podlegają oddaleniu, a ocena prawna organów jest podzielana przez sądy. Zgodnie ze stanowiskiem NSA „(…) po uzyskaniu rejestracji samochód osobowy przestaje podlegać obowiązkowi podatkowemu. Obrót takim samochodem odbywa się poza zakresem zastosowania przepisów ustawy o podatku akcyzowym. Zatem w odniesieniu to takiego samochodu nie może powstać prawo do zwrotu podatku akcyzowego. Także w sytuacji umorzenia postępowania w sprawie rejestracji. Samochód osobowy nie staje się na nowo przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowym po późniejszym umorzeniu postępowania w sprawie rejestracji. Ustawodawca poza zakresem regulacji ustawy o podatku akcyzowym pozostawił wszelkie formy prawne późniejszej utraty mocy prawnej aktu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju” (wyrok NSA z dnia 21.02.2018 r., sygn. I GSK 703/16).
Wykładnia przepisów stosowana przez organy podatkowe i sądy prowadzi do negatywnych konsekwencji na rynku motoryzacyjnym. Taka interpretacja powoduje zmniejszenie liczby sprzedanych pojazdów i straty materialne sprzedawców samochodów, a tym samym dla eksporterów. Możliwość czasowej rejestracji pojazdów została przecież wprowadzona w celu umożliwienia kupna pojazdu przez obcokrajowców w Polsce i wyjechania nimi poza granice RP. Tym samym należy stanowczo rozróżnić te dwie możliwości rejestracji. Pamiętajmy też, że podatek akcyzowy jest tzw. podatkiem konsumpcyjnym co oznacza, że objęte są nim towary, które są zbywane na rzecz klienta końcowego i przez niego „skonsumowane” a więc wprowadzone do używania zgodnie z ich przeznaczeniem. W przypadku samochodów rejestrowanych w ramach rejestracji wywozowej i opuszczających na jej podstawie terytorium RP ten warunek nie jest spełniony, ponieważ pojazd nie jest przeznaczony do używania w kraju, a celem rejestracji jest właśnie tylko i wyłącznie umożliwienie mu opuszczenia terytorium RP. Tym samym rejestracja taka nie powinna uniemożliwiać otrzymania zwrotu podatku akcyzowego.
Należy też zwrócić uwagę, że do niedawna stanowisko organów podatkowych było zgoła odmienne. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej podatkowej z dnia 4 czerwca 2012 roku stwierdził, że „(…) rejestracja czasowa samochodu osobowego w celu dopuszczenia do ruchu drogowego tymczasowo, na określony czas, niezbędny do dokonania czynności rejestracyjnych nie jest tożsama z czasową rejestracją samochodu w celu jego przemieszczenia poza granicę kraju (wywóz pojazdu poza granicę). W pierwszym przypadku czasowa rejestracja jest częścią procesu rejestracji pojazdu, którego celem jest trwałe dopuszczenie do ruchu samochodu na terytorium kraju. Natomiast w drugim przypadku czasowa rejestracja nie jest częścią wspomnianego wyżej procesu rejestracji, wobec powyższego nie należy jej traktować jako pierwszej rejestracji na terytorium kraju. Bowiem celem tej rejestracji nie jest trwałe dopuszczenie do ruchu drogowego pojazdu, lecz umożliwienie przemieszczenia samochodu poza granice kraju.” (Interpretacja indywidualna z dnia 4 czerwca 2012 roku, ITPP3/443-101/12/JK).
W wyniku powstałej sytuacji (odmowy mają obecnie charakter masowy) branża sprzedawców samochodów reprezentowana przez Związek Dealerów Samochodów zwróciła się do Ministra Finansów oraz do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców o zmianę art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym poprzez wyłączenie spod przesłanki „samochodu niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym samochodu osobowego” samochodów dla których dokonano rejestracji czasowej na podstawie art. 74 ust. 2 – Prawo o ruchu drogowym.
Po takiej zmianie brzmienie przepisu art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym byłoby następujące:
„1. Podmiot, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na stałe na terytorium kraju na podstawie art. 72 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju, dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek złożony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego.”
Postulowana zmiana brzmienia art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym wyeliminowałoby rozbieżności interpretacyjne w zakresie traktowania czasowej rejestracji pojazdu w celu jego późniejszej dostawy wewnątrzwspólnotowej jako pierwszej rejestracji pojazdu w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym. O tym jak będzie się rozwijać ta sprawa, będziemy informować na bieżąco.
