Zgodnie z definicją znajdującą się w ustawie – Prawo o ruchu drogowym, przez pojazd autonomiczny należy rozumieć pojazd samochodowy, wyposażony w systemy sprawujące kontrolę nad ruchem tego pojazdu i umożliwiające jego ruch bez ingerencji kierującego, który w każdej chwili może przejąć kontrolę nad tym pojazdem. Tym samym regulacją nie są objęte całkowicie autonomiczne pojazdy, a tylko te, których prowadzenie zawsze może objąć człowiek, wobec czego tego rodzaju pojazdy muszą być wyposażone w kierownicę i inne urządzenia umożliwiające kierowanie jego ruchem przez człowieka.
Polskie regulacje dopuszczają użycie pojazdów autonomicznych w ruchu drogowym w zasadzie tylko do celów badawczych i to po spełnieniu określonych warunków. Aby przeprowadzać testy niezbędne jest zezwolenie, które wydaje w drodze decyzji, organ zarządzający ruchem na drodze, na której planuje się przeprowadzenie prac badawczych, na pisemny wniosek organizatora prac badawczych. Wniosek o wydanie ww. zezwolenia powinien zawierać:
1) imię, nazwisko lub firmę (nazwę) oraz adres zamieszkania lub siedziby organizatora prac badawczych;
2) informację o miejscu i dacie rozpoczęcia oraz zakończenia prac badawczych;
3) planowany przebieg trasy, po której będzie poruszał się pojazd autonomiczny;
4) wykaz osób odpowiedzialnych za zabezpieczenie trasy pojazdu autonomicznego;
5) podpis organizatora prac badawczych lub jego przedstawiciela;
6) dokument potwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej organizatora prac badawczych za szkody powstałe w związku z prowadzeniem prac badawczych związanych z prowadzeniem pojazdów autonomicznych, która wchodzi w życie w przypadku uzyskania pozwolenia na prowadzenie prac badawczych;
7) dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie;
8) kopię decyzji o profesjonalnej rejestracji pojazdów.
Konsultacje społeczne
Ważnym elementem uzyskania zezwolenia na prowadzenie jazd testowych jest konsultacja z mieszkańcami gminy, na terenie której mają być prowadzone testy. Organ, który wydaje zezwolenie powinien zamieścić na swojej stronie internetowej wniosek o przeprowadzenie prac badawczych. Mieszkańcy mogą zgłaszać uwagi w terminie nie krótszym niż 7 dni, a właściciel nieruchomości wzdłuż której będzie poruszał się pojazd autonomiczny może zgłosić sprzeciw. Przepisy nie wymagają, aby właściciel nieruchomości na niej przebywał czy mieszkał. Ponadto sprzeciw ten nie musi być uzasadniony, wystarczy tzw. „nie, bo nie”. Co więcej przepis ten daje możliwość zgłoszenia sprzeciwu właścicielowi, a takiego uprawnienia nie otrzymał najemca czy dzierżawca nieruchomości.
Zgoda zarządcy drogi i opinia komendanta wojewódzkiego Policji
Ponadto zezwolenie może zostać wydane po uzyskaniu zgody zarządcy drogi, po której planowane są prace badawcze oraz opinii właściwego ze względu na miejsce prowadzenia prac badawczych komendanta wojewódzkiego Policji dotyczącej wpływu badań na płynność ruchu po planowanej trasie, po której będzie poruszał się pojazd autonomiczny (przy czym przepisy nie stanowią, że opinia musi być pozytywna).
Kiedy organizator nie uzyska zezwolenia?
Zezwolenie nie zostanie wydane, gdy organizator nie podał danych wymienionych w pkt 1-5, nie załączył dokumentów wymienionych w pkt 6-8, a także gdy nie uzyska wymaganej zgody zarządcy drogi oraz opinii komendanta wojewódzkiego Policji. Odmowa może nastąpić także wtedy, gdy pomimo spełnienia warunków formalnych istnieje niebezpieczeństwo, że prowadzenie prac badawczych będzie stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia wielkiej wartości, a także właściciel nieruchomości położonej wzdłuż planowanej trasy, po której będzie poruszał się pojazd autonomiczny, zgłosił sprzeciw.
Cofnięcie i zawieszenie zezwolenia
Zezwolenie może zostać cofnięte przez organ, który je wydał jeżeli wnioskodawca podał informacje nieprawdziwe, prace badawcze są prowadzone w sposób sprzeczny z wnioskiem oraz gdy dalsze prowadzenie prac badawczych stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia wielkiej wartości. Organ zawiesi wydane zezwolenie jeżeli dalsze prowadzenie prac badawczych może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia wielkiej wartości – do czasu ustania tego zagrożenia.
Obowiązki organizatora prac badawczych
Prowadzenie prac badawczych wiąże się z obowiązkami nałożonymi przez ustawodawcę.
Organizator jest obowiązany:
- umożliwić Policji wykonywanie czynności niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ochrony życia i zdrowia ludzi oraz mienia w trakcie prowadzenia prac badawczych;
- zapewnić, aby w trakcie prowadzenia prac badawczych w pojeździe autonomicznym, w miejscu przeznaczonym dla kierującego, znajdowała się osoba posiadająca uprawnienia do kierowania pojazdem, która w każdej chwili może przejąć kontrolę nad tym pojazdem, w szczególności w razie wystąpienia zagrożenia dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym;
- przekazywać do wiadomości publicznej informacje o planowanych pracach badawczych i przebiegu trasy, po której będzie poruszał się pojazd autonomiczny;
- przekazać Dyrektorowi Transportowego Dozoru Technicznego sprawozdanie z przeprowadzonych prac badawczych związanych z testowaniem pojazdów autonomicznych oraz ich wyposażenia.
Podsumowując, obecne regulacje dopuszczają ruch pojazdów autonomicznych tylko w celu przeprowadzenia prac badawczych, po wcześniejszym uzyskaniu właściwego zezwolenia, zaś sam pojazd nie jest w 100 % autonomiczny, gdyż musi być wyposażony w urządzenia umożliwiające przejęcie nad nim kontroli przez człowieka.
