4 grudnia 2020 roku wszedł obszerny pakiet zmian w prawie o ruchu drogowym wynikający z nowelizacji tej ustawy z 14 sierpnia 2020 roku. Przyjrzyjmy się zmianom, które mają wpływ na rynek eksportu pojazdów, w szczególności dotyczących wyrejestrowania pojazdów już zarejestrowanych. Dotyczy to przede wszystkim rynku aut używanych, ale także nowych, które często wyjeżdżając z Polski są już zarejestrowane w kraju.
Wyrejestrowanie z urzędu przy rejestracji czasowej – wywozowej
Prawo o ruchu drogowym przewiduje dwie formy rejestracji pojazdów: stałą i czasową. Rejestracja czasowa to alternatywna forma dopuszczenia pojazdu do ruchu, dokonywana miejsca zamieszkania (siedziby) właściciela pojazdu (z wyjątkiem dotyczącym przejazdu na miejsce zakupu, wprowadzonym również 4 grudnia 2020 roku, kiedy to rejestracji może dokonać organ właściwy dla miejsca zakupu) i na podstawie takich samych dokumentów. Oczywistą różnicą pomiędzy tymi formami rejestracji jest wydanie pozwolenia czasowego tzw. miękkiego dowodu rejestracyjnego – w przypadku rejestracji czasowej, w przeciwieństwie do dowodu rejestracyjnego wydawanego przy rejestracji stałej.
Rejestracja czasowa dokonywana jest z urzędu lub na wniosek właściciela pojazdu, w związku z czym odróżnia się rejestrację czasową samochodu osobowego, która jest dokonywana po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu (jako etap rejestracji stałej) i ma na celu tymczasowe dopuszczenie do ruchu drogowego do czasu dokonania czynności rejestracyjnych niezbędnych do trwałego dopuszczenia pojazdu do ruchu od rejestracji czasowej umożliwiającej przemieszczanie pojazdu.
Poza tym można wyróżnić rejestrację czasową sensu stricto. Art. 74 ust. 2 pkt 2 PRD taksatywnie wymienia trzy przypadki wydania decyzji o czasowej rejestracji na wniosek właściciela pojazdu w celu: umożliwienia wywozu pojazdu za granicę, przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy też przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy.
Co do zasady rejestracja stała wyklucza rejestrację czasową, jednak w przypadku wywozu aut do pewnych krajów, starostowie wytworzyli praktykę polegającą na tym, że nawet w przypadku istnienia stałej rejestracji danego samochodu, wydają rejestrację czasową w celu wywozu pojazdu za granicę z art. 74 ust. 2 pkt 2 lit a PRD, co podyktowane jest obowiązującym w niektórych krajach porządkiem prawnym, który nie przewiduje możliwości zarejestrowania auta bez takiego pozwolenia czasowego w celu wywozu.
Dochodzi tu też do dysonansu jeżeli chodzi o właściwość, ponieważ może się zdarzyć tak, że pojazd jest zarejestrowany na stałe przez starostę X, a miejsce zamieszkania właściciela zamierzającego dokonać wywozu jest w miejscu Y. W takiej sytuacji właściwym do dokonania rejestracji czasowej-wywozowej jest ten drugi starosta.
4 grudnia 2020 roku weszły w życie przepisy wiążące czasową rejestrację pojazdu w celu umożliwienia wywozu pojazdu za granicę z wyrejestrowaniem pojazdu z urzędu. Zgodnie ze znowelizowanym art. 79 ust. 3b PRD, organ rejestrujący dokonuje wyrejestrowania pojazdu z urzędu w przypadku, gdy wydane zostało pozwolenie czasowe na podstawie art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a i właściciel pojazdu złożył oświadczenie, o którym mowa w art. 74 ust. 6 PRD. Stosownie zaś do treści art. 74 ust. 6 PRD, w przypadku, gdy właściciel pojazdu zamierza skorzystać z wyrejestrowania pojazdu z urzędu, o którym mowa w art. 79 ust. 3b, składając wniosek o czasową rejestrację pojazdu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a, składa oświadczenie, że pojazd zostanie wywieziony za granicę. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
To duże ułatwienie dla kierowców, ponieważ nie będzie konieczne składanie oddzielnego wniosku o wyrejestrowanie pojazdu. Uporządkuje to też trochę rejestr, ponieważ przestaną się w nim znajdować pojazdy które wyjechały z kraju.
Wyrejestrowanie na wniosek byłego właściciela
Jeżeli pojazd nie zostanie wyrejestrowany w powyższym trybie, to nowe przepisy przewidują kolejne ułatwienie. Zgodnie z nowym art. 79 ust. 1a PRD, w przypadku wywozu pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę, pojazd podlega wyrejestrowaniu na wniosek właściciela pojazdu będącego zbywcą albo nabywcą pojazdu wywożonego za granicę.
Przepis ten wprowadza zatem “legitymację czynną” do złożenia wniosku o wyrejestrowanie podmiotu który nie jest aktualnie właścicielem, czyli zbywcy pojazdu. W ramach tego postępowania konieczne będzie wykazanie, że auto zostało zarejestrowane za granicą
Brak obowiązku zwracania „miękkiego dowodu” i talic
Tytułem suplementu – nowe przepisy zawierają też ułatwienia dla eksportu aut na rejestracji tylko wywozowej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 74 ust. 5 PRD od 4 grudnia 2020 roku nie ma obowiązku zwracania dokumentu pozwolenia czasowego (miękkiego dowodu) po upływie okresu rejestracji czasowej (każdej). Nie ma także obowiązku zwrotu tablic w przypadku rejestracji wywozowej – art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a PRD). Jest to logiczne rozwiązanie, ponieważ skoro auto ma być w celu wyjazdu na kołach za granicę, to nie ma potrzeby żeby zwracać tablice których nie ma w kraju.