Od 1 stycznia 2022 roku zacznie obowiązywać tzw. Polski Ład. Jednym z rozwiązań, które potencjalnie może grozić rynkowi motoryzacyjnemu jest objęcie nowym minimalnym podatkiem dochodowym spółek podlegających CIT oraz podatkowych grup kapitałowych, których udział dochodów w przychodach (innych niż z zysków kapitałowych) wynosić będzie mniej niż 1%, lub które poniosą stratę za dany rok podatkowy. Według autorów Polskiego Ładu nowy podatek miałby być narzędziem walki z optymalizacją podatkową stosowaną głównie przez wielkie sieci handlowe.

Podatek dotknie zatem wszystkie branże, w których ma miejsce niska dochodowość. Szczególne obawy wzbudza on u dealerów samochodów, ponieważ w tej branży stosunek dochodu do uzyskanego przychodu prawie zawsze wynosi poniżej 1%. Wynika to z faktu, że dealerzy samochodów handlują stosunkowo drogim towarem, jakim są nowe samochody, ale obłożone jest to bardzo niskimi marżami.

Jak będzie wyglądać nowa danina w szczegółach?

Nowy podatek nie zawiera kryterium wysokości obrotu, co oznacza, że zastosowanie będzie miał do wszystkich spółek których udział dochodów w przychodach (innych niż z zysków kapitałowych) wynosić będzie mniej niż 1% lub które poniosą stratę za dany rok podatkowy. Podkreślić należy, że podatek dotyczyć będzie tylko spółek, a nie przedsiębiorców prowadzących działalność w innych formach prawnych.

Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie będzie uwzględniać się zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, kosztów wynikających z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych. W zamierzeniu twórców zapis ten ma skłonić firmy do większego kupowania i inwestowania.

Przepisy zawierają pewne uelastycznienie w zakresie liczenia proporcji dochodu do przychodu dla grup spółek. Mianowicie podatku nie będzie się stosować do spółek wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio 75% udział w pozostałych spółkach wchodzących w skład tej grupy i jeżeli rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres. W tej sytuacji udział dochodów spółek w ich przychodach stanowiący kryterium podpadania pod podatek jest liczony łącznie. Warunkiem jest żeby spółki miały siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlegały tu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Stawka MPD będzie wynosić 10% przy pewnych modyfikacjach w zależności od przyjętej podstawy opodatkowania. Podstawę opodatkowania stanowi co do zasady suma kwoty odpowiadającej 4% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym. Ponadto do podstawy opodatkowania mogą być doliczane… koszty. Dotyczy to kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych, co bywało częstym narzędziem do obniżania podatku dochodowego i było nadużywane przez niektóre podmioty.

Kwotę minimalnego podatku dochodowego będzie się pomniejszać o należny za ten sam rok podatkowy podatek CIT. Podatnicy będą obowiązani wpłacić na rachunek urzędu skarbowego należny minimalny podatek dochodowy w terminie do końca marca roku następnego.

Przesłanki wyłączające

Ustawa zawiera szereg wyłączeń od podatku. Co najważniejsze, podatku nie będzie stosować się do podatników jeżeli w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy. Druga przesłanka wyłączająca dotyczy spółek, w których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;

Jeżeli kryzys w zakresie dostaw nowych pojazdów będzie trwał w przyszłym roku, spora część przedsiębiorców z branży automotive uniknie podatku za 2022 rok wskutek wyłączenia dotyczącego spadku przychodów. Dotyczy to w szczególności producentów części oraz dealerów sprzedających gotowe samochody nowe.

Dla wielu firm z polskim kapitałem rodzinnym szczególnie istotne jest jednak wyłączenie dotyczące struktury wspólników. Wynika z niego, że jeżeli udziałowcami spółki są tylko osoby fizyczne i spółka ta nie będzie mieć udziałów w innej spółce (lub podmiotach typu wyżej wymienionych), to będzie zwolniona podmiotowo z podatku. Warunek wyłączenia musi być spełniony łącznie. W przypadku innych spółek, do 1 stycznia 2022 roku jest jeszcze czas na dokonanie zmian w strukturze wspólników oraz na zbycie udziałów w spółkach na inne podmioty. Analogicznie, jeśli chodzi o opisywaną wcześniej przesłankę liczenia dochodu w stosunku do przychodu w ramach grupy spółek – w pewnych sytuacjach nabycie udziałów w bardziej rentownej spółce może pomóc w osiągnięciu progu powyżej 1% rentowności.

Oczywiście można próbować dokonać tych zmian dopiero w 2022 roku, ale należy pamiętać, że zgodnie od 1 stycznia 2019 roku owiązują znowelizowane przepisy o przeciwdziałaniu unikania opodatkowania.  Ta klauzula generalna znajduje zastosowanie do czynności dokonanej głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej lub gdy jednym z głównych celów było osiągnięcie takiej korzyści, jeżeli korzyść ta jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Czynność taka nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny, tzn. jeżeli nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.

Należy więc uważać, ponieważ zmiana kapitałowa, jeżeli będzie dokonana dopiero w 2022 roku, może zostać uznana za dokonaną tylko w celu ominięcia minimalnego podatku dochodowego. Najbezpieczniej zatem dokonać jej jeszcze przed wejściem w życie przepisów.