Z dniem 13 grudnia 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (zwane GPSR, czyli General Product Safety Regulation). Od tego dnia producentów, importerów, dystrybutorów, platformy sprzedażowe oraz sklepy internetowe czekają nowe obowiązki. Niestety polski ustawodawca nie zdążył przygotować w odpowiednim czasie regulacji krajowych. Natomiast rozporządzenie unijne obowiązuje bezpośrednio we wszystkich państwach Unii Europejskiej.

Powyższe zmiany w przepisach wynikały z potrzeby aktualizacji regulacji w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów, mając na uwadze nowe wyzwania związane z bezpieczeństwem produktów, w szczególności z cyfryzacją na rynkach państw członkowskich, rozwojem nowych technologii i ciągle rozpowszechniającą się sprzedażą produktów online. Ponadto, regulatorowi unijnemu zależało, by wprowadzić rozwiązania, które zapewnią sprawniejsze odzyskanie niebezpiecznych produktów z rynku.

Akt unijny obejmuje produkty, które są przeznaczone dla konsumentów np. zabawki, sprzęt elektroniczny, kosmetyki, wózki dziecięce, rowery, czujniki czadu, drabiny i podesty, obuwie, meble, nieelektryczny sprzęt sportowy. Nie ma jednak zamkniętego katalogu takich produktów.

Prawodawca unijny zdecydował się natomiast wprost wyłączyć spod zakresu stosowania GPRS następujące produkty:  produkty lecznicze (stosowane u ludzi i do celów weterynaryjnych); żywność i pasze; żywe rośliny i zwierzęta; organizmy oraz mikroorganizmy zmodyfikowane genetycznie; produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego i produkty pochodne; środki ochrony roślin; sprzęt wykorzystywany przez konsumentów do przemieszczania się lub podróży, w przypadku gdy jest on obsługiwany bezpośrednio przez usługodawcę w ramach usługi transportowej świadczonej konsumentom i nie jest obsługiwany przez samych konsumentów;  statki powietrzne; antyki.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że rozporządzenie ma zastosowanie zarówno do produktów nowych, jak i używanych, naprawionych lub odnowionych. Nie dopuszcza się przy tym stosowania jego przepisów do produktów wymagających naprawy lub odnowienia przed użyciem, w przypadku, gdy produkty te są wprowadzane do obrotu lub udostępniane na rynku oraz noszą wyraźne oznaczenie, że wymagają naprawy lub odnowienia przed użyciem.

Na producentach ciąży obowiązek zapewnienia, aby produkty wprowadzane przez nich do obrotu były zaprojektowane i wytworzone zgodnie z ogólnymi wymogami bezpieczeństwa, co wiąże się z wprowadzeniem odpowiednich procedur. Muszą oni przeprowadzać wewnętrzne analizy ryzyka oraz sporządzać odpowiednią dokumentację techniczną, a następnie dbać o jej aktualność.

Ponadto, na producentów oraz importerów nałożono obowiązek przechowywania dokumentacji technicznej przez okres 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu. Sklepy internetowe będą musiały podawać informacje na temat bezpieczeństwa produktu. Zgodnie z art. 19 GPSR przedsiębiorca sprzedający na odległość będzie musiał podać także dane identyfikujące producenta – jego imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować. W przypadku gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii, należy podać imię i nazwisko lub nazwę, adres pocztowy i elektroniczny tzw. osoby odpowiedzialnej. Konieczne będą też informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory produktu.

Co istotne, oferty online produktów wprowadzonych na rynek przed 13 grudnia 2024 roku muszą być dostosowane do wymogów z art. 19 GPSR, który określa obligatoryjne elementy takich ofert. Inne obowiązki podmiotów gospodarczych z GPSR stosuje się jednak do produktów od 13 grudnia 2024 roku. Dotyczy to w szczególności obowiązku dostosowania ofert online do wymogów art. 19 GPSR czy niezwłocznego zgłaszania organom wypadków spowodowanych przez produkt za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway.

Natomiast popularne w Polsce platformy sprzedażowe już dużo wcześniej przygotowywały się na wejście w życie GPSR. Dla przykładu Allegro od września br. informuje, że nowe rozporządzenie nakłada na sprzedawców obowiązek informowania o pochodzeniu produktów. Platforma udostępniła pola do wprowadzania niezbędnych informacji, takich jak: numer GTIN (EAN), producent, marka, kod producenta. Allegro zapowiada, że od 13 grudnia br., aby móc edytować aktywną ofertę, wznowić zakończoną oraz dodać nową, trzeba będzie uzupełnić wszystkie pola i parametry związane z rozporządzeniem GPSR.

Według projektu ustawy, która będzie obowiązywać w Polsce, przygotowanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, organami nadzoru rynku w obszarze ogólnego bezpieczeństwa produktów będą prezes UOKiK oraz wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej. Projekt określa też maksymalne wysokości kar finansowych nakładanych na przedsiębiorców za poszczególne naruszenia – od 50 tys. do 1 mln zł. W przypadku gdy producent, importer lub dystrybutor stwierdzi lub przypuszcza, że produkt może być niebezpieczny, ma on obowiązek zapewnienia podjęcia odpowiednich środków zaradczych, w tym wycofania produktu z obrotu lub jego odzyskania od konsumentów. W przypadku odzyskania produktu podmiot gospodarczy odpowiedzialny za odzyskanie produktu oferuje konsumentowi skuteczny, nieodpłatny i terminowy środek ochrony prawnej, przy czym konsument musi mieć do wyboru co najmniej dwa środki: naprawa/zastąpienie/zwrot wartości odzyskanego produktu.

Jakie działania należy podjąć? W pierwszej kolejności przedsiębiorcy powinni zweryfikować, czy ich produkt podlega pod przepisy nowej regulacji. W przypadku sprzedaży produktów online oferty, które je obejmują, powinny zostać dostosowane do wymogów przewidzianych w GPSR. Przedsiębiorcy powinni przygotować procedurę postępowania w przypadku zgłoszenia wypadku z udziałem ich produktu tak, aby działania te były zgodne nowymi obowiązkami. Zalecane jest również regularne monitorowanie portalu Safety Gate.

Autor:

Małgorzata Miller

M. Krotoski Adwokaci i Radcy Prawni

664 330 302
malgorzata.miller@krotoski-adwokaci.pl

Reprezentowała jedną z największych grup kapitałowych z branży motoryzacyjnej w Polsce w postępowaniach sądowych, w sporach z klientami o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji oraz windykacyjnych. Uczestniczyła w szeregu projektów z branży motoryzacyjnej, w szczególności opracowując liczne rozwiązania prawne dla spółki świadczącej najem długo i krótkoterminowy. Uczestniczyła w negocjacjach z importerami reprezentując dealerów, w tym mediacjach dotyczących rozpoczęcia i zakończenia współpracy z daną marką.