7 stycznia bieżącego roku weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Dyrektywa została przyjęta w ramach pakietu „Nowy ład dla konsumentów”, mającego na celu ochronę praw konsumentów między innymi wobec nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorców w dobie rozwoju rynku cyfrowego. Szybki wzrost liczby platform internetowych niesie ze sobą konieczność modernizacji prawa.
Zgodnie z dyrektywą, dostawcy internetowych platform handlowych będą obowiązani poinformować konsumentów czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy podmiotem niebędącym przedsiębiorcą. W tym drugim przypadku operator platformy zamieści krótkie oświadczenie o braku zastosowania prawa konsumentów wynikającego z unijnego prawa ochrony konsumentów do zawartej umowy.
Drugie ważne rozwiązanie dotyczy tzw. plasowania. Jeżeli przedsiębiorca będzie stosował wyższe pozycjonowanie (plasowanie) ofert handlowych wśród wyników wyszukiwania i w związku z tym pośrednio lub bezpośrednio zapłacił za taką usługę dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego, podmiot ten poinformuje konsumentów w zwięzłej, łatwo dostępnej i czytelnej formie o tym fakcie.
Plasowanie ma oznaczać przyznawanie określonej widoczności ofertom przedsiębiorców lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania w formie, w jakiej to plasowanie zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane przez dostawców funkcji wyszukiwania internetowego, w tym w wyniku zastosowania mechanizmów sekwencjonowania algorytmicznego, wystawiania oceny lub opinii, podświetlania wyników lub innych narzędzi wyróżniania, lub też ich kombinacji.
W związku z tym mają być zakazane praktyki polegające na tym, że przedsiębiorca w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta dostarcza informacje w formie wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawniania płatnej reklamy lub opłat wnoszonych konkretnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania. Jeżeli przedsiębiorca bezpośrednio lub pośrednio zapłaci dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego za wyższe plasowanie produktu w wynikach wyszukiwania, dostawca funkcji wyszukiwania internetowego będzie musiał w zwięzłej, łatwo dostępnej i czytelnej formie poinformować o tym fakcie konsumentów. Płatność pośrednia może mieć formę przyjęcia przez przedsiębiorcę w stosunku do dostawcy funkcji wyszukiwania internetowego dodatkowych zobowiązań wszelkiego rodzaju, które w szczególności skutkują wyższym plasowaniem. Płatność pośrednia może polegać na wyższej prowizji za transakcję, a także na różnych systemach rekompensat, które w szczególności prowadzą do wyższego plasowania. Płatności za usługi ogólne, takie jak opłaty za włączenie do listy wyników lub abonament członkowski, które odnoszą się do szerokiego zakresu funkcji oferowanych przedsiębiorcy przez dostawcę funkcji wyszukiwania internetowego, nie będzie się uznawać za szczególną płatność za uzyskanie wyższego plasowania produktów, pod warunkiem że takie płatności nie będą przeznaczone na uzyskanie wyższego plasowania. Prawodawca zakłada, że funkcję wyszukiwania internetowego mogą oferować różnego rodzaju przedsiębiorcy internetowi, w tym pośrednicy, tacy jak internetowe platformy handlowe, wyszukiwarki i porównywarki.
Ponadto przedsiębiorcy posiłkujący się opiniami konsumentów będą obowiązani poinformować konsumentów czy zastosowano procesy i procedury mające na celu weryfikację czy opinie te rzeczywiście pochodziły od osób, którzy używały produktów lub je kupili. Jeżeli wprowadzono takie procedury, podmiot będzie musiał udzielić informacji dotyczących sposobu przeprowadzania kontroli i przetwarzania opinii, przykładowo czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy są one sponsorowane itd.
Dyrektywa zakłada również ujednolicenie maksymalnej wysokości grzywien za naruszenie obowiązków nią nałożonych na poziomie co najmniej 4 % rocznego obrotu przedsiębiorcy w państwie członkowskim lub państwach członkowskich, których dotyczy dane naruszenie.
Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji dyrektywy do 28 listopada 2021. Przepisy krajowe transponujące dyrektywę będą stosowane od 28 maja 2022.
Z treścią dyrektywy można się zapoznać w tym miejscu.
