Czym jest utrata wartości handlowej pojazdu?

Utrata wartości handlowej pojazdu to rzeczywisty, mierzalny uszczerbek majątkowy, który może wystąpić nawet po naprawie samochodu po kolizji czy wypadku. Mimo że pojazd zostaje przywrócony do stanu używalności, jego wartość rynkowa zazwyczaj spada, ponieważ rynek preferuje pojazdy bezwypadkowe.

Zgodnie z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do naprawienia szkody ponosi odpowiedzialność nie tylko za rzeczywiste koszty naprawy, ale również za różnicę w wartości rynkowej pojazdu przed i po naprawie. To stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 12 października 2001 r. (III CZP 57/01), uznając, że odszkodowanie może obejmować również utratę wartości handlowej pojazdu.

Kiedy przysługuje roszczenie o utratę wartości handlowej?

Roszczenie przysługuje wówczas, gdy:

• pojazd miał pierwszą szkodę, lub drugą, jeśli pierwsza obejmowała elementy niemetalowe;
• pojazd posiada nie więcej niż 6 lat od daty jego produkcji lub 3,5 roku w przypadku samochodów ciężarowych;
• istnieją dowody na rzeczywisty spadek wartości – np. profesjonalna opinia rzeczoznawcy uwzględniająca uwarunkowania rynkowe.

Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 12 kwietnia 2018 r. (II Ca 233/18) wskazuje, że wycena ubytku nie może ograniczać się jedynie do systemów typu Info-Ekspert. Biegły powinien uwzględniać szereg indywidualnych czynników, jak marka, wiek pojazdu, zakres uszkodzeń czy realne warunki rynkowe.

Jak udowodnić utratę wartości handlowej?
Kluczowe znaczenie ma opinia niezależnego rzeczoznawcy, sporządzona przy użyciu różnych metod – nie tylko matematycznych, lecz także rynkowych. Istnieją alternatywne metody wyceny, jak metoda Ruhkopf–Sahm, rekomendowana w orzecznictwie jako bardziej odpowiadająca realiom rynku niż standardowa Instrukcja Określania Rynkowego Ubytku Wartości Pojazdów nr 1/2009.

Zgodnie z orzecznictwem:

• wycena powinna być zindywidualizowana;
• sąd nie może poprzestać na danych systemowych, lecz musi wziąć pod uwagę rynkowy wpływ uszkodzenia na wartość pojazdu;
• możliwe jest powołanie świadka (np. rzeczoznawcy) dla wykazania prawidłowej metodologii wyceny.

Jak dochodzić roszczenia wobec ubezpieczyciela?
W sytuacji odmowy wypłaty przez ubezpieczyciela, warto podjąć następujące kroki:

1. Sporządzenie profesjonalnej opinii techniczno-rynkowej przez niezależnego rzeczoznawcę.
2. Zgłoszenie reklamacji z dołączoną opinią i wskazaniem obowiązku pełnej kompensaty szkody (art. 361 § 2 k.c.).
3. Wystąpienie na drogę sądową w przypadku dalszego braku wypłaty – sądy coraz częściej przyznają rację poszkodowanym, szczególnie gdy przedstawiają oni rzetelne dowody.

Najczęstsze błędy i trudności
Ubezpieczyciele często odmawiają wypłaty z tytułu utraty wartości handlowej, powołując się na brak „realnego uszczerbku”. Tymczasem, jak wynika z orzecznictwa i doktryny, samo odnotowanie faktu kolizji w historii pojazdu może znacząco wpłynąć na jego wartość, nawet po perfekcyjnej naprawie.

Należy unikać:

• przyjmowania wycen bazujących wyłącznie na Info-Ekspert;
• nieuwzględniania realiów rynkowych;
• zaniechania udokumentowania szkody w sposób kompleksowy.

Podsumowanie
Utrata wartości handlowej pojazdu to realna szkoda, która podlega kompensacji na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego i utrwalonej linii orzeczniczej. Właściciele pojazdów powinni świadomie egzekwować swoje prawa, szczególnie gdy pojazd traci na wartości mimo naprawy.

Pamiętaj: masz prawo do pełnego odszkodowania, obejmującego nie tylko koszty naprawy, lecz także utratę wartości rynkowej pojazdu.

Jeśli potrzebujesz pomocy w sporządzeniu opinii lub reprezentacji przed ubezpieczycielem – zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Materiał przygotowała:

Magdalena Rok-Konopa

Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych ROK-KONOPA & Wspólnicy

+48 509 026 901

Komplementariusz w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych ROK-KONOPA & Wspólnicy sp.k. Adwokat posiadający specjalizację i wieloletnie doświadczenie w obsłudze podmiotów z branży motoryzacyjnej. Przez wiele lat reprezentujący interesy towarzystw ubezpieczeniowych w sporach odszkodowawczych. Autor projektu kompleksowej, techniczno – prawnej obsługi branży motoryzacyjnej na terenie całego kraju. Obecnie kontynuuje i realizuje kompleksową obsługę rynku motoryzacyjnego w postępowaniach sądowych oraz codziennych decyzjach biznesowych. Wyróżnia się indywidualnym podejściem do klienta oraz doskonałą znajomością jego potrzeb. Dodatkowo, autor wielu publikacji oraz informacji prasowych dotyczących aktualnej sytuacji na rynku odszkodowawczym m.in. w Gazeta Wyborcza, rp.pl, Gazeta Ubezpieczeniowa, money.pl, prawo.pl. Członek Zespołu Roboczego ds. Branży Motoryzacyjnej Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw, konsultant prawny Parlamentarnego Zespołu ds. Ubezpieczeń i Odszkodowań, interpelacji poselskich oraz pism branżowych kierowanych przez organizacje branżowe do instytucji nadzorczych rynku ubezpieczeniowego (KNF, UOKiK, NIK). Wiceprezes Polskiej Izby Doradców i Pośredników Odszkodowawczych. Aktywny uczestnik oraz prelegent konferencji oraz seminariów branżowych. Zaangażowana w działania legislacyjne i ustawodawcze dotyczące rynku motoryzacyjnego i prawa odszkodowań komunikacyjnych.