Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 24 września 2020 roku sygn. akt II SA/Sz 442/20 stwierdził, że dopuszczalne jest dokonanie “przerejestrowania” pojazdu przez jego współwłaściciela w zakresie jego własnego udziału, a decyzja pomijająca w swojej treści drugiego współwłaściciela nie stanowi rażącego naruszenia prawa.
W myśl art. 73 ust. 1 PRD, rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Przepis ten jest uznawany za wyjątek od zasady “oficjalności” działania organów administracji publicznej, co oznacza, że dla rejestracji pojazdu niezbędny jest wniosek wszystkich współwłaścicieli pojazdu.
Pewien wyjątek od tej reguły wprowadził właśnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, który uchylił decyzję nadzorczą stwierdzającą nieważność decyzji o rejestracji pojazdu, która zmieniała osobę jednego współwłaściciela a w postępowaniu prowadzącym do jej wydania nie brał udziału drugi współwłaściciel pojazdu.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze działając z urzędu na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1, art. 158 § 1 KPA oraz art. 73 ust. 1 PRD, stwierdziło nieważność decyzji organu dotyczącej rejestracji pojazdu. W grudniu 2015 roku M. W. zwrócił się z wnioskiem o rejestrację samochodu osobowego. Do jego wniosku załączone zostały: protokół sprzedaży ruchomości, dowód rejestracyjny, tablice rejestracyjne oraz zaświadczenie o nabyciu przedmiotu w drodze licytacji wystawione przez komornika sądowego, z którego wynika, że nabycie pojazdu nastąpiło w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym wobec dłużnika R. W. na podstawie art. 864-878 KPC i zgodnie z art. 879 KPC, nabywca M. W. stał się właścicielem pojazdu w udziale 51% bez żadnych obciążeń.
W dniu lutym 2020 roku do organu, który dokonał rejestracji zwrócił się bank, wnosząc o doręczenie mu kopii decyzji o rejestracji. Bank przedłożył umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ze stycznia 2013 roku, na mocy której R. W. przeniósł na bank udział w prawie własności przedmiotowego pojazdu w części 49/100. Bank wskazał, że w związku z tym pojazd powinien zostać zarejestrowany z uwzględnieniem banku jako współwłaściciela pojazdu.
Z uwagi na upływ terminów na zaskarżenie w trybie zwyczajnym, sprawa trafiła do SKO jako do organu prowadzącego postępowanie nieważnościowe. SKO wydając swoją decyzję stwierdzającą nieważność decyzji o rejestracji wyjaśniło, że zgodnie z treścią art. 73 ust. 1 PRD rejestracji pojazdu dokonuje właściwy starosta na wniosek właściciela pojazdu. W razie zatem złożenia wniosku o rejestrację organ zobowiązany jest zażądać dokumentów, o których mowa w art. 72 PRD, które stanowią podstawę do rejestracji. Jednym z nich jest dowód własności pojazdu. Jeżeli z dowodu tego wynika, że pojazd, którego dotyczy wniosek o rejestrację jest współwłasnością kilku osób, złożenie wniosku tylko przez jednego współwłaściciela pojazdu nie może być uznane za równoznaczne ze złożeniem wniosku przez właściciela w rozumieniu art. 73 ust. 1 PRD. Mając to na uwadze organ wywiódł, że niewystarczające dla zarejestrowania pojazdu i wydania dowodu rejestracyjnego było wystąpienie ze stosownym wnioskiem w tym przedmiocie tylko przez jednego współwłaściciela. Drugi współwłaściciel pojazdu, czyli bank, nie złożył wniosku, ani też nie umocował M. W. do działania w jego imieniu w sprawie o rejestrację pojazdu objętego współwłasnością. W konsekwencji uprawniony jest wniosek, że organ wydając decyzję w przedmiocie rejestracji pojazdu na wniosek jednego ze współwłaścicieli, pomijając w zupełności – tak w toku postępowania, jak i w kwestionowanej decyzji – drugiego ze współwłaścicieli, w sposób rażący naruszył art. 73 ust. 1 PRD.
Decyzję tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w omawianym wyroku z dnia 24 września 2020 roku sygn. akt. sygn. akt II SA/Sz 442/20.
WSA w swojej ocenie również powołał się na treść art. 73 ust. 1 PRD wskazując, że przepis ten stanowi wprost, że rejestracja pojazdu następuje na wniosek właściciela, a więc każdego, komu przysługuje prawo własności do pojazdu. Natomiast nie wynika z niego, aby złożenie wniosku o rejestrację przez jednego współwłaściciela nie mogło być uznane za równoznaczne ze złożeniem wniosku przez właściciela. Przepis ten nie normuje odmiennie sytuacji, w której rejestracja odnosi się do pojazdu będącego przedmiotem współwłasności. Nie wymaga również współdziałania wszystkich współwłaścicieli. Oznacza to zatem, że rola organu zostaje ograniczona do dokonania oceny, czy w świetle przedstawionych dowodów, osoba, która wniosła o dokonanie rejestracji jest właścicielem pojazdu i czy przedstawione dowody są wystarczające do pozytywnego rozpatrzenia sprawy (por. wyrok WSA w Krakowie z 26 stycznia 2012 r sygn. akt III SA/Kr 319/11, dostępny w CBOSA).
Należy wyjaśnić, że decyzja rejestracyjna będąca przedmiotem oceny w omawianej tu sprawie w rzeczywistości sprowadzała się do “przerejestrowania” pojazdu z jednego współwłaściciela na drugiego. To znaczy na jej podstawie został wydany nowy dowód rejestracyjny, w którym ujawniony był nowy współwłaściciel, a drugi współwłaściciel czyli bank w dalszym ciągu figurował w dowodzie rejestracyjnym w zakresie przysługującego mu udziału, jak również był on oczywiście również ujawniony w CEPiK. Wyrok WSA w Szczecinie stwierdza, że nie było rażącym naruszeniem prawa wydanie takiej decyzji bez udziału w postępowaniu drugiego współwłaściciela, czyli nie było konieczne wzywanie go do postępowaniu, ujmowanie go w treści decyzji, jak i doręczenie mu jej. Mówiąc konkretniej – brak tego udziału nie stanowił w ocenie sądu rażącego naruszenia prawa, a mógł być co najwyżej oceniany przez pryzmat podstawy do wznowienia postępowania. W dalszym ciągu działa więc zasada “oficjalności” na gruncie art. 73 ust. 1 PRD, a do “pełnej” rejestracji pojazdu na wszystkich współwłaścicieli konieczny jest wniosek pochodzący od wszystkich.
Z uzasadnieniem wyroku można się zapoznać tutaj.
