Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Współwłasność jest szczególnym rodzajem własności, charakteryzującym się jednością przedmiotu własności, wielością podmiotów i niepodzielnością wspólnego prawa. Jego przedmiotem może być zarówno nieruchomość, jak i ruchomość – w tym samochód. Współwłaścicielami pojazdu mogą być także osoby bez prawa jazdy. Współwłasność ma wiele zalet, ale wiąże się także z licznymi dodatkowymi obowiązkami, szczególnie związanymi z formalnościami urzędowymi i obowiązkami wynikającymi z ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Właściciel pojazdu jest obowiązany złożyć wniosek o jego rejestrację w terminie 30 dni od dnia:

1. nabycia pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. dopuszczenia do obrotu przez organ Krajowej Administracji Skarbowej pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej;
3. sprowadzenia pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (art.73 aa ust.1 Prawa o ruchu drogowym).

Natomiast zgodnie z art. 78 ust.2 Prawa o ruchu drogowym właściciel pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o:

1. zbyciu pojazdu;
2. zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym.

W związku z powyższym, nasuwa się następujące pytanie: czy w przypadku współwłasności pojazdu obowiązek pierwszej rejestracji i zawiadomienia o zbyciu istnieje solidarnie? To znaczy, czy wykonanie tego obowiązku przez jednego współwłaściciela zwalnia pozostałych?

Zajmijmy się najpierw rejestracją pojazdu. Tutaj w ogóle wykonanie tego obowiązku przez jednego ze współwłaścicieli nie wchodzi w grę. Wynika to z art. 73 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, który stanowi że rejestracji dokonuje się na wniosek właściciela. Jest to jeden z przepisów wyłączający zasadę “oficjalności” działania organów administracji publicznej (czyli tego że zawsze mogą one wszcząć i prowadzić postępowanie z urzędu), co oznacza że do zarejestrowania pojazdu konieczny jest zawsze wniosek wszystkich współwłaścicieli. Nie jest przy tym możliwe zarejestrowanie z urzędu auta na pozostałych współwłaścicieli, jeżeli wniosek zostanie złożony tylko przez jednego nich. Natomiast istnieje możliwość zarejestrowania pojazdu przez jednego ze współwłaścicieli w oparciu o pełnomocnictwa udzielone przez pozostałych.

W przypadku zawiadomień o zbyciu pojazdu ustawodawca wskazał wprost, że w przypadku współwłasności pojazdu dla skuteczności zawiadomienia o zbyciu pojazdu wystarczającym jest zawiadomienie przez jednego ze współwłaścicieli pojazdu (art. 78b PRD). Jednocześnie należy zaznaczyć, że od 1 stycznia 2024 roku został wyeliminowany obowiązek zgłoszenia nabycia pojazdu.

Jak wygląda karanie za uchybienie ww. obowiązkom? Zgodnie z brzmieniem  art. 140mb ust. 7 Prawa o ruchu drogowym kary pieniężne współwłaściciele pojazdu ponoszą solidarnie i to zarówno w przypadku uchybienia obowiązkowi rejestracji pojazdu jak również zawiadomienia o jego zbyciu.