Ulga skierowana jest zarówno do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jak również do osób prawnych, będących podatnikami CIT. Z uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej wynika, że nadrzędnym celem wprowadzenia ulgi było zaktywizowanie i przekonanie przedsiębiorców do dynamizacji prowadzonej działalności i rozszerzenie skali biznesu na inne rynki zbytu, w tym także na rynki zagraniczne. Oprócz poprawienia kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw, ulga miała także stanowić pomoc w trudnych dla gospodarki czasach związanych z pandemią COVID-19 i narastającym wówczas kryzysem. Głównym adresatem wprowadzonych rozwiązań są w szczególności małe podmioty, chcące rozwinąć horyzonty prowadzonego biznesu. Takie stanowisko podzielił m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 22 marca 2023 roku (sygn. akt I SA/Lu 33/23), w którym podkreślił, że „ulga na ekspansję przeznaczona jest dla niewielkich producentów, wytwarzających swoje produkty w sposób samodzielny”. Jak słusznie dalej zauważono, przyjęcie przeciwnego poglądu mogłoby doprowadzić do sytuacji, że ulga byłaby nadużywana przez duże przedsiębiorstwa, których działalność bardzo często polega na sprzedaży pod własną marką produktów nabytych uprzednio od mniejszych producentów.

Czym właściwie jest i na czym polega ulga na ekspansję?

Ulga na ekspansję polega na możliwości dokonania dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów, które przedsiębiorca poniósł w celach rozszerzenia swoich krajowych i zagranicznych rynków zbytu dla sprzedawanych produktów, w tym nieoferowanych dotychczas przez podatnika do sprzedaży, jak również niedostępnych w danym miejscu – rynku zbytu. Szczególną uwagę należy zwrócić na użyte przez ustawodawcę słowo „produkt”, o czym szerzej będzie mowa w dalszej części niniejszego artykułu. Podatnik może zatem dokonać podwójnego odliczenia od przychodu kwalifikowanych kosztów – w pierwszej kolejności na zasadach ogólnych, a następnie w ramach skorzystania z ulgi na ekspansję, co daje łącznie rozliczenie w podatku 200% poniesionych przez przedsiębiorcę kosztów. Ustawodawca wprowadził jednocześnie limit, uprawniający do odliczenia w danym roku podatkowym maksymalnie 1 mln złotych. Zaznaczyć należy, że jeżeli w danym roku podatkowym przedsiębiorca korzysta już ze zwolnień w ramach specjalnych stref ekonomicznych lub stref inwestycyjnych, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów poniesionych w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku w ramach ulgi na ekspansję.[1] Przedkładając zatem powyższe rozważania na praktykę, przy założeniu stawki podatku dochodowego w wysokości 19%, każdy 1 mln złotych z tytułu poniesionych kosztów umożliwiał będzie podatnikowi zaoszczędzenie na podatku dochodowym do 190.000,00 zł.

Prawo do ulgi przysługuje tym podatnikom, którzy w przeciągu dwóch kolejno następujących po sobie lat podatkowych licząc od roku podatkowego, w którym ponieśli koszty zwiększenia przychodów ze sprzedaży swoich produktów:

1. 1. zwiększyli przychody ze sprzedaży produktów w stosunku do przychodów z tego tytułu ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok poniesienia tych kosztów lub
   2. osiągnęli przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych lub
   3. osiągnęli przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju[2].

W świetle powyższych regulacji wątpliwości budzi ustalenie, czy przedsiębiorca musi wykazać wzrost dochodów w każdym roku w przeciągu wskazanego przez ustawodawcę 2-letniego okresu, czy też wystarczy, że wzrost ten zostanie odnotowany tylko w jednym z nich. Kwestię tę wydaje się rozstrzygać Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.864.2022.2.AN, w której na gruncie zaistniałego stanu faktycznego ustalono, że „jeśli Spółka w 2022 r. poniosła koszty w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów i rozliczy ulgę w zeznaniu składanym za rok 2022, to do wzrostu przychodów ze sprzedaży produktów powinno dojść w 2022 r., tj. w roku poniesienia kosztów oraz w roku następnym, tj. 2023 r. Jednocześnie wzrost przychodów ze sprzedaży produktów powinien nastąpić:

• • w 2022 r. w porównaniu do 2021 r., tj. względem roku poprzedzającego dzień poniesienia kosztów oraz
  • w 2023 r. względem także 2021 r”[3].

Co interesujące, ustawa nie określa minimalnego poziomu wzrostu przychodów, który uprawniałby do skorzystania z ulgi. Można zatem przyjąć, że wzrost o 1 zł oznaczałby spełnienie powyższych warunków. Z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi w ramach ulgi prowzrostowej muszą liczyć się z kolei podmioty dokonujące reorganizacji struktur biznesowych. Tytułem przykładu, spółka przejmująca nie ma prawa do wykorzystania w ramach ulgi na ekspansję aktywa wygenerowanego przez spółkę przejmowaną, jeżeli ta do dnia przekształcenia nie spełniła wszystkich warunków do skorzystania z ulgi[4]. Takie stanowisko podzielił także m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 29 czerwca 2023 roku (sygn. akt I SA/Go 94/23), który uznał, że spółka, która w 2022 roku przejęła inny podmiot, nie jest uprawniona do porównywania przychodów ze sprzedażą poprzednika.

Koszty poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów

Ustawodawca wprowadził katalog kosztów, których poniesienie uprawniać będzie do odliczenia ich w ramach ulgi na ekspansję. Są to koszty:

1. 1. uczestnictwa w targach poniesione na organizację miejsca wystawowego, zakup biletów lotniczych dla pracowników i podatnika (w przypadku os. fizycznych) oraz zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników i podatnika (w przypadku os. fizycznych);
   2. działań promocyjno-informacyjnych, w tym zakupu przestrzeni reklamowych, przygotowania strony internetowej, publikacji prasowych, broszur, katalogów informacyjnych i ulotek, dotyczących produktów;
   3. dostosowania opakowań produktów do wymagań kontrahentów;
   4. przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów, w szczególności dotyczącej certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych;
   5. przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Zasadniczo, powyższy katalog należy traktować jako zamknięty i nie podlegający jakimkolwiek rozszerzeniom. Niemniej, jak można zauważyć, przedstawione kategorie kosztów w praktyce działalności przedsiębiorstwa pozostają bardzo często powiązane z innymi kosztami o charakterze pobocznym. Przykładowo, w ślad za interpretacją wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.391.2023.1.JKU, podatnicy mają m.in. możliwość skorzystania z ulgi na ekspansję w ramach wydatków przeznaczonych na szeroko pojęty marketing, w tym także współpracę podejmowaną z influencerami, blogerami czy testerami produktów, co przy dzisiejszej specyfice biznesu jest co raz częściej stosowaną praktyką. Z kolei w innej, zasługującej na szczególną uwagę interpretacji stwierdzono, że nieprawidłowym działaniem jest rozliczenie w ramach ulgi na ekspansję wydatków w postaci:

• • dojazdu samochodem służbowym do miejsca targów;
  • wynagrodzenia pracowników odpowiedzialnych za sprzedaż regionalną oraz czas poświęcony na uczestnictwo w targach;
  • wynagrodzenia pracowników za czas poświęcony na opracowywanie nowych opakowań dla produktów wprowadzonych do oferty przez spółkę;
  • ogólnych kosztów produkcji opakowań lub kosztów opakowań dla produktów wprowadzanych do oferty z inicjatywy podatnika[5].

Co za tym idzie, podatnicy muszą pozostać świadomi, że nie każdy wydatek związany z ekspansją przedsiębiorstwa kwalifikuje się do odliczenia w ramach ulgi. Jak podkreśla Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, każdy przypadek wymaga oddzielnej oceny, dlatego też warto korzystać z możliwości jakie daje złożenie wniosku o wydanie Indywidualnej Interpretacji przepisów.

Definicja produktu

Jak zostało to podkreślone, istotą ulgi na ekspansję jest możliwość uwzględnienia w rozliczeniu podatkowym kosztów związanych z przychodem ze sprzedaży produktów. Nie jest tajemnicą, że wiele przedsiębiorstw zajmuje się sprzedażą produktów wyprodukowanych przez innych producentów. Co więcej, nawet gdy główny proces produkcyjny odbywa się w siedzibie przedsiębiorstwa, to z uwagi na skomplikowanie wytwarzanych towarów, część komponentów tworzona jest przez wyspecjalizowane w tym zakresie zewnętrzne produkcje. Dotychczasowe orzecznictwo oraz wydane interpretacje indywidualne dość rygorystycznie nakazują podchodzić do rozumienia pojęcia produktów wytworzonych przez podatnika.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 21 lutego 2023 roku (sygn. akt I SA/Bd 8/23), zajął stanowisko, że przez produkty, o których mowa w ustawie, należy rozumieć rzeczy „wyprodukowane w całości, w sposób bezpośredni i samodzielnie przez podatnika, a nie zlecone podwykonawcom”. Wyrok ten zapadł na tle stanu faktycznego, gdzie spółka prowadząca działalność w branży piwowarskiej zlecała podwykonawcom produkcję piwa według własnej receptury, a następnie rozlewu do butelek i puszek sygnowanych logiem firmy spółki. Sąd podkreślił, że okoliczność świadcząca o braku możliwości wyprodukowania piwa bez inicjatywy spółki, jako strony skarżącej wydanej uprzednio Indywidualnej Interpretacji przez Dyrektora KIS, nie zmienia faktu, iż tego piwa faktycznie sama nie wytwarza. W rezultacie argumenty skarżącej nie zostały uwzględnione. Ulga na ekspansję jest zatem rozwiązaniem, z którego skorzystać mogą wyłącznie faktyczni producenci, a nie przedsiębiorstwa, które jedynie handlują towarami nabytymi od innych producentów. Co więcej, w świetle Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1 3.4010.864.2022.2.AN, do wytworzenia produktu nie dochodzi także w przypadku dokonania zmian w gramaturze, recepturze, czy wykorzystywanej technologii do produkcji produktu[6].

Podsumowanie

Ulga prowzrostowa bez wątpienia otwiera dla przedsiębiorców nowe możliwości w zakresie wprowadzania produkowanych towarów na niewykorzystywane dotąd rynki zbytu. Perspektywa odliczenia kosztów od podstawy odliczenia podatku z tytułu uzyskanych przychodów zdecydowanie ułatwia proces rozwoju biznesu oraz stanowi barierę ochronną przed trudnymi początkami związanymi z wejściem na nieznane dotychczas obszary handlu. Pomimo licznych powodów do optymizmu, nie należy zapominać, że na chwilę obecną instytucja ta jest nieustannie kształtowana przez co raz to nowe orzecznictwo oraz wydawane interpretacje indywidualne. W związku z powyższym, nieodzownym elementem dla bezpiecznego i przede wszystkim zgodnego z prawem skorzystania z proponowanych przez ustawodawcę preferencji podatkowych może okazać się pomoc profesjonalnego biura prawnego lub podatkowego.

[1] Art. 18eb ust. 8 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647
z późn. zm.) oraz art. 26gb ust. 8 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.).

[2] Art. 18eb ust. 4 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647
z późn. zm.) oraz art. 26gb ust. 4 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.).

[3] Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.864.2022.2.AN.

[4] Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.864.2022.2.AN.

[5] Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.366.2022.1.MBD.

[6] Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB1-3.4010.864.2022.2.AN.

Katarzyna Turcza

Radca prawny