Komisja Europejska ogłosiła oficjalnie, że przedłużyła o pięć lat obowiązywanie Rozporządzenia Komisji (UE) nr 461/2010 z dnia 27 maja 2010 roku w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych w sektorze pojazdów silnikowych (czyli MVBER), co oznacza, że będzie ono obowiązywać do 31 maja 2028 roku. Co nie mniej ważne, komisja zaktualizowała również dokument Uzupełniających Wytycznych dla sektora pojazdów silnikowych.
Jak stwierdzono w komunikacie, zmienione Uzupełniające Wytyczne mają pomóc przedsiębiorstwom z sektora motoryzacyjnego ocenić zgodność ich porozumień wertykalnych z regułami konkurencji UE, zapewniając jednocześnie podmiotom działającym na rynku wtórnym, w tym warsztatom, dostęp do danych generowanych przez pojazdy, niezbędnych do naprawy i konserwacji.
Pierwotnie MVBER miał wygasnąć 31 maja 2023 roku. Przyjęte 17 kwietnia 2023 roku rozporządzenie przedłuży je do 31 maja 2028 roku. To ograniczone przedłużenie pozwoli Komisji na terminowe reagowanie na ewentualne zmiany rynkowe, takie jak te wynikające z cyfryzacji pojazdów, elektryfikacji i nowej mobilności.
Podstawową nowościa są zmiany w dokumencie Uzupełniających Wytycznych. Komisja Europejska stanęła na stanowisku, że dane generowane przez pojazd mogą być niezbędnym wkładem do świadczenia usług naprawczych i serwisowych. W związku z tym, aby zachować zgodność z art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”), autoryzowane i niezależne warsztaty powinny mieć równy dostęp do takich danych. Tym samym, istniejące już na gruncie MVBER i Uzupełniających Wytycznych od 2010 roku zasady dostarczania informacji technicznych, narzędzi i szkoleń niezbędnych do świadczenia usług naprawczych i serwisowych zostały rozszerzone i obejmują także dane generowane przez pojazdy. W dokumencie sprecyzowano także, że jeżeli chodzi o cyberbezpieczeństwo to producenci pojazdów muszą stosować zasadę proporcjonalności, jeżeli chcieliby odmówić dostępu do danych generowanych przez pojazdy. Wskazano także, że jeżeli producent pojazdu jednostronnie odmawia niezależnym podmiotom niezbędnych danych generowanych przez pojazd,
W dniu 28 maja 2021 roku Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie z oceny i dokument roboczy przedstawiające wyniki oceny całego systemu mającego zastosowanie do sektora motoryzacyjnego (MVBER, Uzupełniające Wytyczne oraz VBER – to ostatnie w zakresie w jakim ma zastosowanie do sektora motoryzacyjnego). Ocena wykazała, że system był użyteczny i nadal jest istotny dla zainteresowanych stron. W szczególności ocena pokazała, że ogólnie otoczenie konkurencyjne na rynkach pojazdów silnikowych nie zmieniło się znacząco od czasu ostatniej oceny przeprowadzonej przez KE w 2010 roku, niemniej sektor znajduje się obecnie pod silną presją, aby dostosować się do transformacji ekologicznej i cyfrowej. Ocena wykazała jednak również, że aktualizacja była konieczna, aby odzwierciedlić zwiększone znaczenie dostępu do danych generowanych przez pojazdy.
W lipcu 2022 roku Komisja rozpoczęła konsultacje z zainteresowanymi stronami i zaproszenie do zgłaszania uwag w sprawie projektu rozporządzenia przedłużającego MVBER i projektu komunikatu zmieniającego dodatkowe wytyczne. W listopadzie 2022 roku opublikowała podsumowanie uwag otrzymanych podczas tych konsultacji. 17 kwietnia 2023 roku opublikowano również sprawozdanie zbiorcze, które zawiera więcej szczegółów na temat działań konsultacyjnych.
Porozumienia wertykalne to porozumienia między dwoma lub więcej przedsiębiorstwami działającymi na różnych poziomach łańcucha produkcji lub dystrybucji, dotyczące warunków, na jakich strony mogą kupować, sprzedawać lub odsprzedawać określone towary lub usługi. Artykuł 101 ust. 1 TFUE zakazuje porozumień między przedsiębiorstwami, które ograniczają konkurencję. Jednak zgodnie z art. 101 ust. 3 TFUE takie porozumienia można uznać za zgodne z jednolitym rynkiem, pod warunkiem że przyczyniają się do poprawy produkcji lub dystrybucji towarów lub do wspierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy jednoczesnym zapewnieniu konsumentom odpowiedniej części wynikających z nich korzyści bez eliminowania konkurencji.
Rozporządzenie ogólne, czyli VBER wyłącza porozumienia wertykalne, które spełniają określone warunki, z zakazu zawartego w art. 101 ust. 1 TFUE, tworząc w ten sposób bezpieczną przystań dla tych porozumień. Dokument wydany do VBERm czyli „Wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych” zawierają wskazówki, jak interpretować i stosować VBER oraz jak oceniać porozumienia wertykalne wykraczające poza „bezpieczną przystań” VBER. Z kolei MVBER stanowi, że ten ogólny system Komisji dotyczący ograniczeń wertykalnych ma zastosowanie do porozumień dotyczących dystrybucji nowych pojazdów i usług serwisowych.
Jeżeli chodzi o umowy dotyczące sprzedaży lub odsprzedaży części zamiennych do pojazdów silnikowych lub świadczenia usług naprawy i konserwacji pojazdów silnikowych, MVBER przewiduje, że art. 101 ust. 1 TFUE nie ma do nich zastosowania, o ile umowy te spełniają wymogi dotyczące zwolnienia w ramach systemu ogólnego i nie zawierają żadnych klauzul wymienionych w MVBER, które eliminują korzyść wynikającą ze zwolnienia.
Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych pozostaje skutecznym narzędziem zapewniającym zgodność porozumień wertykalnych w sektorze motoryzacyjnym z unijnymi regułami konkurencji i powinno obowiązywać przez kolejne 5 lat. Jednocześnie zmieniliśmy Wytyczne, aby wyjaśnić, w jaki sposób oceniać nowe kwestie dotyczące dostarczania danych generowanych przez pojazdy niezależnym operatorom zgodnie z zasadami konkurencji. W dzisiejszych czasach dostęp do takich danych jest niezbędny, aby niezależne i autoryzowane warsztaty mogły konkurować na równych zasadach. Pomoże to zagwarantować, że europejscy kierowcy nadal będą mieli wybór przystępnych cenowo dostawców usług naprawczych i serwisowych – powiedziała Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej odpowiedzialna za prawo konkurencji.
