5 marca 2021 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 25 lutego 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Głównym celem nowelizacji jest poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym naciskiem na jego najbardziej bezbronnych uczestników – pieszych przechodzących przez przejście dla pieszych. Ustawa konsoliduje przepisy zawarte w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzeniu z dnia 31 lipca 2002 r. Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych.

W związku z utrzymującą się wysoką liczbą wypadków z udziałem pieszych, postanowiono zmienić treść art. 13 ust. 1 PRD, który w obecnym stanie prawnym reguluje obowiązek zachowania przez pieszego szczególnej ostrożności podczas przechodzenia przez jezdnię lub torowisko. Nowa treść przepisu rozszerza tę powinność również na pieszego wchodzącego na jezdnię lub torowisko. Najbardziej rewolucyjną zmianą jest nowy ust. 1a, wprowadzający pierwszeństwo pieszego wchodzącego na przejście dla pieszych przed  pojazdem. Dotychczas takie pierwszeństwo miał tylko pieszy już znajdujący się na przejściu. Rozszerzony obowiązek ustąpienia pierwszeństwa nie będzie miał jednak zastosowania wobec kierujących tramwajami, z uwagi na uwarunkowania techniczne tych pojazdów, których droga hamowania jest kilkukrotnie dłuższa niż samochodu osobowego.

Kierujący będzie obowiązany nie tylko do dokładnej obserwacji przejścia dla pieszych, ale także jego okolicy. Zgodnie z treścią znowelizowanego art. 26 ust. 1 PRD,  kierujący pojazdem (z wyłączeniem tramwaju), który zbliża się do przejścia dla pieszych, poza zachowaniem  szczególnej ostrożności  i  ustąpieniem  pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych – wymaganych  dotychczas, zobowiązany będzie do zmniejszenia prędkości tak,  aby nie narazić  na  niebezpieczeństwo  pieszego znajdującego  się  w  tym  miejscu  lub  na  nie  wchodzącego,  a  także do  ustąpienia pierwszeństwa  pieszemu  wchodzącemu  na  to  przejście, tj. również do zatrzymania pojazdu włącznie – zgodnie z definicją ustąpienia pierwszeństwa. Podobne regulacje wprowadzono na Litwie, gdzie zaobserwowano znaczny spadek ofiar śmiertelnych na przejściach dla pieszych, a także liczby samych potrąceń.

Kolejną zmianą jest dodanie do katalogu zakazów skierowanych do pieszych (art. 14 PRD)  zakazu korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko, w tym również podczas wchodzenia lub przechodzenia przez przejście dla pieszych  – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych. W ten sposób piesi będą mogli lepiej ocenić możliwość bezpiecznego wejścia i pokonania jezdni lub torowiska, bez rozpraszających i zaburzających zwłaszcza prawidłową percepcję wzrokową czynników.

Ustawa z dnia 25 lutego ujednolica także dopuszczalną prędkość pojazdu na obszarze zabudowanym (art. 20 ust. 1 PRD). W obowiązującym stanie prawnym dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym od godziny 5:00 do 23:00 wynosi 50 km/h, natomiast od 23:00 do 5:00 – 60 km/h. Zgodnie z nowym brzemieniem ust. 1, prędkość dopuszczalna pojazdu albo zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym będzie wynosić 50 km/h bez względu na porę doby. Uzasadnienie projektu ustawy przywołuje wyniki badań przeprowadzonych przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, z których wynika, że około 38% badanych kierowców nie znało limitów prędkości obowiązujących w obszarze zabudowanym w zależności od pory dnia. Ponadto z analiz wynika, że różnica prędkości między 60 a 50 km/h ma ogromne znaczenie w odniesieniu do długości drogi hamowania pojazdu oraz potencjalnych obrażeń innych uczestników ruchu. Projektodawca wskazał także, że ujednolicenie limitu prędkości wyeliminuje wątpliwości dotyczące zatrzymywania prawa jazdy za jazdę z prędkością przekraczająca 50 km/h na obszarze zabudowanym w sytuacji, gdy przekroczenie miało miejsce w okresie zmiany dopuszczalnej prędkości (koło godz. 5:00 i 23:00).

Ustawodawca postanowił także ukrócić tzw. „jazdę na zderzaku” na autostradach i drogach ekspresowych, czyli niezachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy pojazdami znajdującymi się na tym samym pasie ruchu, bardzo często połączone z agresywnymi manewrami wymuszającymi na kierowcy jadącemu z przodu przyspieszenie lub zjechanie na prawy pas. Mając na uwadze, że zachowanie odpowiedniej odległości przyczynia się do bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, postanowiono dodać do art. 19 PRD ust. 3a, który stanowi, że kierujący pojazdem podczas przejazdu autostradą i drogą ekspresową będzie obowiązany zachować minimalny odstęp między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu. Odstęp ten wyrażony będzie w metrach, jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej prędkość pojazdu, którym porusza się kierujący, wyrażonej w kilometrach na godzinę. Kierowcy będą mogli w łatwy i szybki sposób ustalić bezpieczny dystans, przykładowo jadąc 50 km/h pojazd będzie musiał jechać 25 m za poprzedzającym samochodem, przy 100 km/h – 50 m itd. Przepis nie będzie miał jednak zastosowania w przypadku wykonywania manewru wyprzedzania.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 czerwca 2021 roku.