Pojazdy z napędem alternatywnym to ciągle nowość w naszym kraju, jednak w ostatnim czasie można zauważyć wzrost zainteresowania samochodami elektrycznymi. Jak wynika z Licznika Elektromobilności, czyli podsumowania rynku pojazdów nisko i zeroemisyjnych tworzonego przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych we współpracy z Polskim Związkiem Przemysłu Motoryzacyjnego, poprzedni rok był pod tym względem rekordowy: „Według danych z końca grudnia 2020 r., w Polsce było zarejestrowanych łącznie 18 875 samochodów osobowych z napędem elektrycznym. W ubiegłym roku przybyło ich 9 879 sztuk – o 140% więcej niż w 2019 r. Pod koniec grudnia 2020 r. po polskich drogach jeździło 18 875 elektrycznych samochodów osobowych, z których 53% stanowiły pojazdy w pełni elektryczne (BEV, ang. battery electric vehicles) – 10 041 szt., a pozostałą część hybrydy typu plug-in (PHEV, ang. plug-in hybrid electric vehicles) – 8 834 szt. Park elektrycznych samochodów dostawczych i ciężarowych w analizowanym okresie zwiększył się do 839 szt. W dalszym ciągu rośnie też flota elektrycznych motorowerów i motocykli, która na koniec grudnia osiągnęła liczbę 8 941 szt.”.

 

Korzystanie z coraz popularniejszych, ale nadal nie tak powszechnych jak samochody z tradycyjnym napędem samochodów elektrycznych wiąże się jednak z pewnymi utrudnieniami. Wymaga logistyki, ponieważ ładowanie auta z domowego gniazdka czy nawet specjalnych ściennych ładowarek/wallboxów trwa znacznie dłużej niż tradycyjne tankowanie na stacji benzynowej. Producenci samochodów prześcigają się w pomysłach na nowe modele ekologicznych aut, ale bez odpowiedniej infrastruktury i dostępu do ogólnodostępnych stacji szybkiego ładowania, 600 tysięcy samochodów elektrycznych i hybrydowych na polskich drogach w 2030 r. prognozowanych w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 r. nie stanie się faktem.

 

Kwestię funkcjonowania stacji ładowania pojazdów reguluje m.in. ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych i ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowalne. Kluczowe pojęcia zawiera art. 2 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Punkt ładowania definiuje się jako urządzenie umożliwiające ładowanie pojedynczego pojazdu elektrycznego, pojazdu hybrydowego i autobusu zeroemisyjnego oraz miejsce, w którym wymienia się lub ładuje akumulator służący do napędu tego pojazdu. Ustawa wyróżnia punkty ładowania
o normalnej mocy – mniejszej lub równej 22 kW, z wyłączeniem urządzeń o mocy mniejszej lub równej 3,7 kW zainstalowanych w miejscach innych niż ogólnodostępne stacje ładowania, w szczególności w budynkach mieszkalnych oraz o dużej mocy – większej niż 22 kW.

 

Przez stację ładowania rozumie się urządzenie budowlane obejmujące punkt ładowania o normalnej mocy lub punkt ładowania o dużej mocy, związane z obiektem budowlanym lub wolnostojący obiekt budowlany z zainstalowanym co najmniej jednym punktem ładowania o normalnej mocy lub punktem ładowania o dużej mocy – wyposażone w oprogramowanie umożliwiające świadczenie usług ładowania, wraz ze stanowiskiem postojowym oraz, w przypadku gdy stacja ładowania jest podłączona do sieci dystrybucyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, instalacją prowadzącą od punktu ładowania do przyłącza elektroenergetycznego. Ustawa wyróżnia ogólnodostępne stacje ładowania, które dostępne są na zasadach równoprawnego traktowania dla każdego posiadacza pojazdu elektrycznego i pojazdu hybrydowego.

 

Zgodnie z ustawą operator ogólnodostępnej stacji ładowania to podmiot odpowiedzialny za budowę, zarządzanie, bezpieczeństwo funkcjonowania, eksploatację, konserwację i remonty ogólnodostępnej stacji ładowania. Natomiast dostawca usługi ładowania zawiera ze sprzedawcą energii elektrycznej umowę sprzedaży energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, świadczy usługę ładowania obejmującą ładowanie oraz zapewnienie możliwości korzystania z infrastruktury stacji ładowania na potrzeby ładowania oraz udostępnia, na swojej stronie internetowej, informacje o cenie usługi ładowania i warunkach jej świadczenia. Ustawa rozróżnia zatem dostawcę usługi ładowania od operatora ogólnodostępnej stacji ładowania, jednak z art. 6 ustawy wynika, że możliwe jest łączenie tych funkcji, co oznacza, że dealer lub warsztat samochodowy może zarówno wybudować stację ładowania, jak i świadczyć usługi w tym zakresie.

 

Liczne obowiązki operatora oraz dostawcy usługi ładowania) wymienia art. 3 ustawy:

 

1.Operator ogólnodostępnej stacji ładowania:

1) zapewnia, aby:

a) w ogólnodostępnej stacji ładowania prowadził działalność co najmniej jeden dostawca usługi ładowania,

b) ogólnodostępna stacja ładowania spełniała wymagania techniczne, o których mowa w art. 13 oraz przepisach wydanych na podstawie art. 17;

 

2) zapewnia przeprowadzenie przez Urząd Dozoru Technicznego badań ogólnodostępnej stacji ładowania;

 

3) zapewnia bezpieczną eksploatację ogólnodostępnej stacji ładowania;

 

4) wyposaża:

a) ogólnodostępną stację ładowania w oprogramowanie pozwalające na:

– podłączenie i ładowanie pojazdu elektrycznego i pojazdu hybrydowego,

– przekazywanie danych do Ewidencji Infrastruktury Paliw Alternatywnych o dostępności punktu ładowania i cenie za usługę ładowania,

b) każdy punkt ładowania zainstalowany w ogólnodostępnej stacji ładowania, którą zarządza, w system pomiarowy umożliwiający pomiar zużycia energii elektrycznej i przekazywanie danych pomiarowych z tego systemu do systemu zarządzania stacji ładowania w czasie zbliżonym do rzeczywistego;

 

5) zawiera umowę o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, na potrzeby funkcjonowania stacji ładowania oraz świadczenia usług ładowania – jeżeli stacja ładowania jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;

 

6) przekazuje operatorowi systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, dostawcy usług ładowania i sprzedawcy energii elektrycznej, który zawarł umowę sprzedaży energii elektrycznej z dostawcą usług ładowania prowadzącym działalność na tej stacji, dane dotyczące ilości zużytej energii elektrycznej odrębnie na świadczenie usług ładowania oraz na potrzeby funkcjonowania stacji ładowania;

 

7) zawiera umowę sprzedaży energii elektrycznej na potrzeby funkcjonowania stacji ładowania;

 

8) rozlicza straty energii elektrycznej wynikające z funkcjonowania stacji ładowania;

 

9) udostępnia w ogólnodostępnej stacji ładowania informacje dotyczące zasad korzystania z tej stacji oraz instrukcję jej obsługi;

 

10) zapewnia dostawcom usług ładowania, na zasadach równoprawnego traktowania, dostęp do ogólnodostępnej stacji ładowania;

 

11) uzgadnia z organem zarządzającym ruchem na drogach liczbę możliwych do wyznaczenia stanowisk postojowych przy ogólnodostępnych stacjach ładowania w przypadkach, o których mowa w art. 12b ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

 

2. Dostawca usługi ładowania:

 

1) zawiera ze sprzedawcą energii elektrycznej umowę sprzedaży energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;

 

2) świadczy usługę ładowania obejmującą ładowanie oraz zapewnienie możliwości korzystania z infrastruktury stacji ładowania, na potrzeby ładowania;

 

3) udostępnia, na swojej stronie internetowej, informacje o cenie usługi ładowania i warunkach jej świadczenia.

 

W przypadku łączenia funkcji operatora ogólnodostępnej stacji ładowania i dostawcy usługi ładowania, co do zasady będą go dotyczyły wynikające z ustawy obowiązki obciążające dostawcę usługi ładowania, np. obowiązki określone w art. 3 ust. 2 ustawy. W takim wypadku nieracjonalny byłby wymóg zawarcia przez operatora odrębnej umowy sprzedaży energii elektrycznej na potrzeby funkcjonowania stacji ładowania (art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy) oraz odrębnej umowy sprzedaży energii elektrycznej na potrzeby świadczenia usługi ładowania (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy). Z oczywistych względów w tej sytuacji nie będzie miał także zastosowania art. 4 ustawy, który zobowiązuje dostawcę usługi ładowania do zawarcia umowy z operatorem ogólnodostępnej stacji ładowania.

 

W obecnym stanie prawnym działalność gospodarcza polegająca na oferowaniu usługi ładowania pojazdów nie stanowi sprzedaży energii elektrycznej, w związku z czym nie jest wymagana koncesja na obrót energią elektryczną. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 25 ustawy budowa stacji ładowania samochodów elektrycznych nie wymaga także decyzji o pozwoleniu na budowę. Wyjątkiem jest budowa infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego. Wymagane jest natomiast zgłoszenie budowlane organowi administracji architektoniczno-budowlanej (staroście lub prezydentowi miasta na prawach powiatu). W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy także dołączyć oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania gruntem oraz mapkę sytuacyjną z zaznaczeniem lokalizacji urządzenia. Jeżeli w ciągu 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia organ nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu, można przystąpić do budowy stacji ładowania.

 

W pewnych przypadkach może być jednak konieczne uzyskanie pozwolenia na budowę. Prezydent miasta/starosta może nałożyć w drodze decyzji obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, jeżeli ich realizacja może naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy lub spowodować:

 

  1. zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia;
  2. pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków;
  3. pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych;
  4. wprowadzenie, utrwalenie, zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich.

 

Przed przystąpieniem do budowy stacji ładowania można wystąpić z wnioskiem do Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego o opinię w zakresie zgodności dokumentacji technicznej projektowanej stacji z ustawowymi wymaganiami technicznymi określonymi w art. 13 oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 17. Prezes UDT wydaje opinię w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. Zgodnie z art. 43 ust. 1aa Prawa budowlanego po wybudowaniu stacji ładowania należy dokonać geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Geodeta dokonuje pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych mających na celu zebranie aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania terenu objętego zamierzeniem budowlanym i sporządza dokumentację geodezyjną zawierającą wyniki tych pomiarów, w tym mapę, która zostaje przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

 

Stacje ładowania podlegają badaniom technicznym przeprowadzanym przez UDT:

 

  1. przed oddaniem do eksploatacji stacji ładowania,
  2. każdorazowo w przypadku naprawy lub modernizacji takiej stacji, w tym polegającej na zwiększeniu liczby punktów ładowania, lub zmiany miejsca zainstalowania punktu ładowania w tej stacji lub infrastrukturze.

 

Warto pamiętać, że badania nie są prowadzone z urzędu, lecz na wniosek zainteresowanego podmiotu. Formularze dostępne na stronie internetowej UDT można składać osobiście w Oddziałach/Biurach, za pomocą przesyłki, a także w formie elektronicznej za pośrednictwem portalu eUDT. Do wniosków należy załączyć odpowiednią dokumentację. Wydanie opinii w zakresie zgodności dokumentacji technicznej projektowanej stacji z ustawowymi wymogami oraz badania techniczne są odpłatne. Opłaty stanowią dochód jednostek dozoru technicznego. Przykładowo, badanie wstępne (legalizacyjne) kosztuje około 900 zł.

 

Stacja ładowania musi być odpowiednio oznakowana. Na urządzeniach powinna być umieszczona w sposób trwały tabliczka znamionowa producenta lub eksploatującego zawierająca co najmniej następujące informacje: nazwę producenta, typ urządzenia, numer seryjny, napięcia znamionowe, częstotliwość znamionową, prądy znamionowe. Stację ładowania wyposaża się w instrukcję ładowania umieszczoną w widocznym miejscu. Wymaganie uznaje się za spełnione w przypadku wyposażenia stacji ładowania w interfejs użytkownika z wyświetlaczem zawierający instrukcję ładowania. Eksploatujący stację powinien zapewniać konserwację urządzeń, wykonywać przeglądy serwisowe oraz pomiary elektryczne. Operatorzy ogólnodostępnych stacji ładowania są obowiązani do przekazywania danych do Ewidencji Infrastruktury Paliw Alternatywnych, stanowiącej publiczny rejestr prowadzony dla zapewnienia użytkownikom pojazdów elektrycznych i pojazdów napędzanych gazem ziemnym informacji ułatwiających korzystanie z tych pojazdów. Rejestr prowadzi Prezes UDT przy użyciu systemu teleinformatycznego.