Z początkiem 2020 roku wejdą w życie przepisy ustawy mającej na celu ograniczenie zatorów płatniczych. To bardzo ważna informacja dla branży motoryzacyjnej, dla której opóźnienia w płatnościach stanowią wyjątkowo uciążliwy problem.
W podatku dochodowym od osób fizycznych zasadą jest, że przychodem są kwoty należne, choćby faktycznie nie zostały otrzymane. Oznacza to, że przychód podatkowy powstaje niezależnie od faktu uregulowania należności wynikającej z tego przychodu. Tak samo uregulowane są koszty podatkowe. Nowa ustawa ma za zadanie wzmocnić pozycję wierzycieli, którzy do tej pory ze względów ekonomicznych, często godzili się na zawarcie niekorzystnej dla siebie umowy, z długim terminem płatności. Nowe przepisy, zawarte m.in. w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, przewidują dla nich ulgę podatkową. Posiadając nieuregulowaną w ciągu 90 dni po upływie terminu wierzytelność, wierzyciel będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o nieotrzymaną w terminie kwotę. Wówczas dojdzie do powiększenia o tę kwotę podstawy opodatkowania dłużnika.
Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż ta zasada będzie dotyczyła wszystkich podmiotów na rynku. Zatem jeśli na przykład serwis samochodowy będzie zalegał z zapłatą faktur importerowi czy innej firmie, to jego wierzyciel również postąpi w ten sposób. Okres 90 dni będzie liczony począwszy od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie upływie terminu do uregulowania zobowiązania. Co istotne, wierzytelności odliczone od podstawy obliczenia podatku lub zwiększające kwotę straty na zasadach określonych w tej ustawie, albo odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie innych przepisów ustawy.
Zmiany obejmą również ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Uzupełniony zostanie katalog czynów nieuczciwej konkurencji o działanie polegające na „nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi”. Wskazano, że nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane produkty lub wykonane usługi to w szczególności zapłata lub ustalanie terminów zapłaty z naruszeniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (obecnie ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Chodzi przy tym o rażące odstępstwo od dobrych praktyk handlowych, bez dostosowania do harmonogramu dostaw lub harmonogramu wykonania usługi, bez uwzględnienia właściwości towaru lub usługi. Dodatkowo, przy ocenie czy dany czyn spełnia kryteria nieuczciwej konkurencji, zastosowanie będzie miała klauzula generalna z art. 3 ust. 1 – sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami, zagrożenie lub naruszenie interesu innego przedsiębiorcy lub klienta. Taki czyn zostanie objęty odpowiedzialnością prywatnoprawną, wymagającą aktywności pokrzywdzonego wierzyciela. Będzie mógł on skorzystać z roszczenia o odszkodowanie lub o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści, albo o zaniechanie niedozwolonych działań. Wierzyciel będzie mógł również wystąpić do dłużnika o usunięcie skutków niedozwolonych działań.
Ponadto skróceniu ulegnie termin zapłaty dłuższy niż 60 dni w transakcjach „asymetrycznych” B2B. Co to oznacza dla przedsiębiorców? Termin zapłaty w transakcjach handlowych między przedsiębiorcami wynosi co do zasady 60 dni. Obecnie, można wydłużyć ten termin, jeżeli strony ustalą tak wyraźnie w umowie i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. W projekcie zaproponowano wprowadzenie sztywnego terminu 60 dni bez możliwości wydłużania w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem zobowiązanym do świadczenia pieniężnego jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem MŚP.
Zmieniona zostanie ponadto kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Obecnie, na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, wynosi ona 40 euro. W przypadku, gdy wartość świadczenia pieniężnego będzie wyższa niż 5 000 zł, ale niższa niż 50 000 zł, kwota rekompensaty wyniesie 70 euro, a powyżej 50 000 zł – 100 euro. Zwiększenie obciążenia finansowego w razie opóźnień w zapłacie kontrahentom będzie dodatkowym – zdaniem ustawodawcy – bodźcem do terminowego regulowania należności.
Nowe przepisy będą miały duży wpływ na uporządkowanie zatorów płatniczych wśród dealerów. Jeszcze przed wejściem w życie zmian należałoby rozważyć przeszkolenie pracowników oraz zaktualizowanie obowiązującej w firmie procedury windykacyjnej, albo sporządzenie takiego dokumentu. Wprowadzenie schematu postępowania z dłużnikami firmy znacznie przyspieszy działania, które powinny zostać podjęte oraz może spowodować zwiększenie skuteczności ściągalności wymagalnych kwot.
Autorem tekstu jest radca prawny Małgorzata Miller
Wpisana na listę OIRP w Poznaniu, specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców z branży motoryzacyjnej. Świadczy doradztwo prawne w zakresie roszczeń wynikających z rękojmi, gwarancji. Opiniuje umowy kredytu, leasingu, prawnych zabezpieczeń zapłaty wierzytelności. Prowadzi spory z ubezpieczycielami. Prowadzi szkolenia dla branży motoryzacyjnej, w tym szkolenia z zakresu RODO. Ponadto, posiada duże doświadczenie w bieżącym doradztwie prawnym na rzecz instytucji finansowych.
