Zgodnie z art. 78 ust. 2 pkt 1 PRD, właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu. Do tej pory przyjmowano, że właściwym do kierowania zawiadomień jest starosta właściwy ze względu na miejsca zamieszkania (siedziby) zawiadamiającego. Zasadę tę jednak podważył właśnie Naczelny Sąd Administracyjny.
Podstawę prawną “poprzedniego” stanowiska w pierwszej kolejności stanowił art. 21 §1 pkt 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym, właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju – według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu – według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju. Brak było przepisu szczególnego, który inaczej regulowałby właściwość.
1 grudnia 2020 roku postanowieniem sygn. akt I OW 73/20 Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając negatywny spór o właściwość pomiędzy dwoma prezydentami miast, na gruncie zawiadomienia złożonego przez jedną z firm leasingowych uznał, że organem właściwym do przyjęcia zawiadomienia o zbyciu pojazdu jest organ rejestracji pojazdu. Postanowienie zostało wydane na podstawie art. 22 §1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.
Jak wskazał w uzasadnieniu NSA, za takim określeniem właściwości miejscowej organu przemawiają względy praktyczne. Zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2130), dokumenty przedstawione do rejestracji lub wyrejestrowania, których zgodnie z rozporządzeniem nie zwraca się właścicielowi pojazdu oraz odpowiednio kserokopie dokumentów organ rejestrujący zatrzymuje i tworzy indywidualne teczki, zwane dalej “aktami pojazdu”, które przechowuje się według numerów rejestracyjnych pojazdów. Skoro według powołanego przepisu organ rejestrujący tworzy indywidualne teczki pojazdu zarejestrowanego, to logicznym jest, że dokumenty dotyczące zawiadomienia o zbyciu pojazdu także należy składać do tego organu. Dokonując oceny właściwości organu do przyjęcia zawiadomienia o zbyciu pojazdów dokonanego przez Spółkę należy zatem zauważyć, że czynność ta związana jest z koniecznością zapewnienia aktualności danych związanych m.in. z właścicielem pojazdu, wpływając na pewność obrotu pojazdami oraz przyczyniając się do możliwości zidentyfikowania osoby, na której z tytułu własności pojazdu ciąży szereg obowiązków nałożonych przepisami prawa. Ze względu na konieczność zapewnienia ciągłości wpisów dokonywanych w stosownych rejestrach, zawiadomienie o zbyciu pojazdów powinno być dokonane wobec tego organu, przed którym zostały one zarejestrowane.
W uzasadnieniu NSA wskazał także, iż “szczególność” rozpoznawanego negatywnego sporu o właściwość polegała na tym, że jego przedmiotem nie jest sprawa w rozumieniu art. 1 pkt 1 lub 2 KPA, lecz czynność, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa. Oznacza to, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego określające właściwość miejscową organu (art. 20) nie mają zastosowania, a mogą być jedynie wskazówką interpretacyjną w procesie wykładni z uwagi na rangę aktu (Kodeksu), w którym zostały zawarte.
To nie jedyne ciekawe sformułowanie które znalazło się w uzasadnieniu postanowienia z dnia 1 grudnia 2020 roku sygn. akt I OW 73/20. Czytamy w nim także następujące zdanie: “Obiter dictum należy zauważyć, że ustawa Prawo o ruchu drogowym nie określa sposobu obliczania terminu, o którym mowa w art. 78 ust. 2 pkt 1 P.r.d. Wobec wysokiej represyjności powołanych przepisów, termin do wykonania powołanego obowiązku należy interpretować na korzyść podmiotów zobowiązanych, to jest przyjmując, że nie wlicza się do niego sobót ani dni świątecznych.“
