Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” dostępny na stronie Polskiego Funduszu Rozwoju zawiera warunki umorzenia otrzymanej przez małego lub średniego przedsiębiorcę subwencji. Otrzymana przez małego lub średniego przedsiębiorcę subwencja podlega zwrotowi m.in. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez MŚP w każdym czasie przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji w wysokości dodatkowo 25% kwoty subwencji pomniejszonej o wykazaną przez Beneficjenta Programu skumulowaną stratę gotówkową na sprzedaży w okresie 12 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca, w którym przedsiębiorca odnotował stratę po 1 lutego 2020 roku lub od miesiąca,  w którym udzielona została subwencja.

Przedmiotowa strata gotówkowa rozumiana jest w zależności od formy działalności jako:

1. odzwierciedlona w rachunku wyników strata na sprzedaży netto z wyłączeniem w szczególności kosztów amortyzacji, rezerw i odpisów lub wyniku z przeszacowania lub sprzedaży aktywów – dla przedsiębiorstw prowadzących pełną rachunkowość gotówkową,
2. kwota wykazanej straty – dla przedsiębiorstw rozliczających się na podstawie księgi przychodów i rozchodów,
3. skumulowany spadek przychodów ze sprzedaży – dla przedsiębiorców rozliczających się na podstawie karty podatkowej lub na ryczałcie.

Wątpliwości interpretacyjne przedsiębiorców wzbudziła definicja straty gotówkowej w przypadku punktu pierwszego, tzn. prowadzenia pełnej rachunkowości gotówkowej (niezdefiniowanej właściwie nigdzie w przepisach). Interpelacją nr 8938 skierowaną do Ministra Rozwoju, a dotyczącą niejasnych zapisów w umowie dotyczącej wsparcia przedsiębiorców subwencją z Polskiego Funduszu Rozwoju zadano pytanie, czy punkt dotyczący przedsiębiorstw prowadzących pełną rachunkowość gotówkową należy rozumieć w ten sposób, iż chodzi o spadek wartości sprzedaży, czy też chodzi o ujemny wynik finansowy. Punkt dotyczący przedsiębiorstw rozliczających się na podstawie księgi przychodów i rozchodów mówi bowiem o „kwocie wykazanej straty”, a zatem o ujemnym wyniku finansowym, natomiast punkt dotyczący przedsiębiorców rozliczających się na podstawie karty podatkowej lub na ryczałcie mówi o spadku przychodów.

Ministerstwo Rozwoju w odpowiedzi na interpelację wskazało, że definicja „skumulowanej straty gotówkowej na sprzedaży” przedsiębiorcy należącego do kategorii MŚP prowadzącego pełną rachunkowość gotówkową oznacza odzwierciedloną w rachunku wyników stratę na sprzedaży netto z wyłączeniem w szczególności kosztów amortyzacji, rezerw i odpisów lub wyniku z przeszacowania lub sprzedaży aktywów. Minister wskazał, iż zgodnie z uzyskanymi od PFR informacjami, na obecnym etapie realizacji Programu pojęcie „skumulowanej straty gotówkowej na sprzedaży” nie powoduje praktycznych trudności interpretacyjnych, skutkujących koniecznością jego zmiany lub dodatkowej wykładni.

Na etapie sporządzania odpowiedzi na interpelację przedsiębiorcy nie musieli mierzyć się z warunkami umorzenia przyznanych subwencji, jednak ta chwila zbliża się nieubłaganie.

Problem polega bowiem na tym, że w rachunku zysków i strat próżno szukać pojęcia „straty na sprzedaży netto”. Ustawa o rachunkowości wskazuje następujące kategorie: zysk (strata) na sprzedaży, zysk (strata) z działalności operacyjnej, zysk (strata) brutto, zysk (strata) netto.

Dr Monika Król-Stępień, biegły rewident, partner zarządzający w Kancelarii Biegłych Rewidentów Quatro Sp. z o.o. we Wrocławiu i wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, oddział dolnośląski we Wrocławiu wierzy, iż: w istocie chodzi o ustalenie straty netto (z eliminacją wszelkich zabiegów bilansowych niepowodujących przepływu środków pieniężnych), a nie „stratę netto na sprzedaży” ustaloną w „rachunkowości gotówkowej”. Doktor Król – Stępień zwraca przy tym uwagę, iż wymienione w przepisie wyłączenia niepowodujące przepływów gotówkowych miałyby sens właśnie w przypadku straty netto (a nie straty netto na sprzedaży) (źródło: https://www.prawo.pl/podatki/pomoc-z-tarczy-finansowej-z-powodu-koronawirusa,500033.html).

W naszej ocenie także należałoby przyjąć, iż chodzi tutaj o stratę netto. Bardziej bowiem zasadne byłyby wówczas powołane w przepisie wyłączenia. Strata na sprzedaży netto jest stratą na sprzedaży  wynikającą z różnicy między przychodami a kosztami działalności podstawowej i nie można tu mówić o wyłączaniu rezerw i odpisów, ponieważ te pozycje nie wchodzą do straty na sprzedaży. Również część amortyzacji może nie być ujmowana w kosztach działalności podstawowej, a zgodnie z pojęciem powinna być wyłączona.

Należy oczywiście śledzić jakie będą pojawiały się w tym temacie dalsze interpretacje, aby należycie rozliczyć otrzymaną subwencję. Być może Minister Rozwoju dostrzeże również potrzebę dodatkowej wykładni.