16 kwietnia 2025 r. Komisja Europejska opublikowała coroczny raport dotyczący systemu wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych (tzw. System Safety Gate) (dalej: „Raport”). Raport odnosi się do działalności systemu w 2024 r. i obejmuje 30 państw (tj. państwa członkowskie UE oraz Norwegię, Liechtenstein i Islandię).

System Safety Gate rozpoczął funkcjonowanie w 2003 r. jako Wspólnotowy System Szybkiej Informacji, czyli tzw. system RAPEX. Zasadniczym celem systemu jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji na temat produktów stwarzających zagrożenie oraz podjętych w związku z tym środków zapobiegawczych między państwami członkowskimi i Komisją Europejską.

Raport przedstawia wnioski dotyczące zgłoszeń o produktach niebezpiecznych, dotyczące m.in. ilości zgłoszeń w 2024 r., kategorii produktów, których najczęściej dotyczyły zgłoszenia, kategorii ryzyka związanego z produktami oraz działań następczych, które były najczęściej podejmowane w związku z dokonanymi zgłoszeniami.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze konkluzje Raportu¹:

• w 2024 r. państwa uczestniczące w systemie Safety Gate zgłosiły 4137 ostrzeżeń dotyczących produktów niebezpiecznych. Jest to aż o 725 zgłoszeń więcej niż w 2023 r. Równocześnie jest to najwyższa liczba zgłoszeń od początku istnienia systemu Safety Gate;
• w 2024 r. państwa uczestniczące w systemie Safety Gate zgłosiły podjęcie łącznie 4279 działań następczych w wyniku ostrzeżeń przekazanych przez inne państwa-uczestników systemu;
• najczęściej zgłaszaną kategorią produktów w Unii Europejskiej były kosmetyki (36%), zabawki (15%) oraz urządzenia i sprzęt elektryczny (10%);
• najczęściej zgłaszane rodzaje ryzyka związanego z produktami to ekspozycja użytkowników na szkodliwe składniki chemiczne (49 %), urazy (14 %), zanieczyszczenie środowiska (8%) i zadławienia (7%).

W Raporcie przedstawiono również bardziej szczegółowe dane dotyczące każdego z państw członkowskich. W 2024 r. Polska:

• zgłosiła łącznie 170 ostrzeżeń dotyczących produktów niebezpiecznych: najczęściej zgłaszaną kategorią produktów były zabawki (48%), urządzenia i sprzęt elektryczny (13%) oraz maszyny (12%). Z kolei najczęściej zgłaszane ryzyka dotyczyły urazów (41%), ekspozycji użytkowników na szkodliwe składniki chemiczne (20%) oraz zadławienia (12%);
• ostrzeżeń zgłoszonych przez Polskę w 2024 r. było o 20 więcej niż w 2023 r.;
• Polska zgłosiła podjęcie łącznie 454 działań następczych.

Spośród państw uczestniczących w systemie Safety Gate Polska zajmuje siódme miejsce, jeśli chodzi o liczbę dokonanych zgłoszeń, oraz pierwsze miejsce w zakresie podejmowania działań następczych.

W Raporcie dużą uwagę poświęcono również unijnemu rozporządzeniu o ogólnym bezpieczeństwie produktów² (General Product Safety Regulation, „GSPR”), które rozpoczęło swoje stosowanie 13 grudnia 2024 r. GPSR stanowi odpowiedź na wyzwania związane z rozwojem nowych technologii oraz sprzedażą produktów online na coraz większą skalę. W Raporcie opisano nowe rozwiązania powołane na gruncie GPSR, takie jak:

• konieczność rejestracji dostawców internetowych platform handlowych na portalu Safety Gate,
• narzędzenie eSurveillance, które pomaga krajowym organom nadzoru wykrywać produkty zgłoszone do Safety Gate, które nadal znajdują się w obrocie,
• Consumer Safety Gateway, czyli narzędzie, dzięki któremu konsumenci mogą zgłaszać wypadki oraz kwestie związane z bezpieczeństwem produktów do organów nadzoru, oraz
• Safety Business Gateway, czyli narzędzie pozwalające przedsiębiorcom na zgłaszanie produktów niebezpiecznych i wypadków do organów nadzoru.

Ponadto w Raporcie znalazła się informacja o międzynarodowej współpracy w zakresie bezpieczeństwa produktów. Komisja Europejska współpracuje m.in. z Chinami – w ramach współpracy prowadzone są działania edukacyjne, które mają na celu zwiększyć świadomość chińskich przedsiębiorców w zakresie unijnych wymogów dotyczących bezpieczeństwa produktów. Współpraca prowadzona jest również z amerykańską Komisją ds. Bezpieczeństwa Produktów Konsumenckich (U.S. Consumer Product Safety Commission) oraz Health Canada.

Komisja Europejska ponownie odniosła się również do tzw. działań CASP (Coordinated Activities on the Safety of Products). Jest to inicjatywa, której celem jest zapewnienie wsparcia organizacyjnego i finansowego krajowym organom nadzoru rynku. W ramach CASP państwom członkowskim umożliwia się wspólne testowanie produktów i uzgadnianie zharmonizowanego podejścia do produktów niebezpiecznych w UE. Państwa członkowskie mogą również dzielić się między sobą wiedzą i najlepszymi praktykami w celu zapewnienia skuteczniejszego nadzoru rynku UE.

W przypadku specyficznych kategorii produktów, takich jak kosmetyki czy zabawki, bardzo ważne jest zwrócenie uwagi zarówno na regulacje dotyczące konkretnej kategorii (takie jak np. rozporządzenie (UE) 1223/2009 dotyczące produktów kosmetycznych³) oraz ogólne regulacje dotyczące prawa produktowego, w ramach których działa system wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych Safety Gate.

W razie jakichkolwiek pytań związanych z bezpieczeństwem produktów, w tym z systemem wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych Safety Gate oraz z GPSR zachęcamy do kontaktu z autorami artykułu.

adw. Ewa Rutkowska

ewa.rutkowska@krklegal.pl

r.pr. Michał Tracz

michal.tracz@krklegal.pl

apl. radc. Inga Grela

inga.grela@krklegal.pl

1. Podsumowanie raportu można pobrać ze strony internetowej Komisji: EU Rapid Alert System factsheets 2024.

2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG.

3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych (wersja przekształcona).