Od 1 stycznia 2022 r. w Polsce obowiązują nowe zasady poboru podatku u źródła (z ang. WHT – Withholding Tax) polegające na stosowaniu mechanizmu „pay and refund”. Mechanizm ten został  wprowadzony do przepisów już w 2019 r., jednak jego stosowanie było wielokrotnie odraczane aż do końca 2021 r.

Celem przypomnienia, opodatkowaniu WHT w Polsce podlegają tzw. należności transgraniczne, wypłacane podmiotom zagranicznym z różnych tytułów, jak m.in. z dywidend (stawka 19%), licencji, odsetek, oraz niektórych usług niematerialnych (stawka 20%). Dotychczas płatnik mógł nie pobierać podatku WHT od ww. wypłat, albo stosować stawkę z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeżeli zostały spełnione warunki zwolnienia lub niepobrania podatku albo zastosowania niższej stawki podatkowej określone w odrębnych przepisach lub w odpowiedniej umowie o unikaniu podwójnego podatkowania. Od 1 stycznia 2022 r. zasady te uległy zmianie.

Na czym polega nowy mechanizm „pay and refund?

Nowe zasady polegają na obowiązkowym poborze podatku u źródła według polskiej stawki 20% lub 19% od dywidend, bez możliwości stosowania zwolnień lub stawek wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Następnie składa się do polskiego organu podatkowego wniosek o zwrot pobranego podatku, do którego należy załączyć szereg dokumentów potwierdzających prawo do zwolnienia, niepobrania lub zastosowania niższej stawki zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wniosek taki może złożyć zagraniczny podatnik albo polski podmiot, który poniósł ciężar ekonomiczny podatku WHT. Termin rozpatrzenia wniosku wynosi do 6 miesięcy, przy czym organ podatkowy będzie uprawniony go przedłużać w razie  zaistnienia ku temu przesłanek.

Jakich płatności dotyczy „pay and refund”?

Obowiązkowy pobór WHT według ustawowej stawki (20% lub 19%) od 1 stycznia 2022 r. dotyczy płatności spełniających łącznie następujące kryteria:

• płatność dotyczy należności pasywnych, takich jak dywidendy, licencje, czy odsetki,
• płatność jest dokonywana na rzecz podmiotu powiązanego,
• odbiorca płatności nie jest polskim rezydentem podatkowym,
• suma płatności podlegających WHT z danym kontrahentem przekracza wartość 2 mln PLN w roku podatkowym płatnika.

Jak z powyższego wynika, formuła „pay and refund” nie dotyczy usług niematerialnych, jak również nie obejmuje transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi.

Co istotne, mechanizm „pay and refund” ma zastosowanie także do wypłat, które bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych nie zostały zakwalifikowane do kategorii należności dywidendowych, licencyjnych lub odsetkowych. Ta klauzula ma zapobiec nadużyciom i strukturyzowaniu transakcji w celu ominięcia procedury WHT.

Istnieją dwa sposoby na uniknięcie mechanizmu „pay and refund”:

• uzyskanie opinii o stosowaniu preferencji, wydanej przez organ podatkowy na wniosek płatnika lub podatnika, potwierdzającej możliwość stosowania zwolnienia lub preferencyjnej stawki WHT,
• złożenie do organu podatkowego przez kierownika jednostki (członków zarządu płatnika) oświadczenia potwierdzającego, że płatnik:
• posiada wymagane prawem dokumenty pozwalające mu na niepobranie podatku, zastosowanie zwolnienia lub niższej stawki podatku WHT, oraz
• po przeprowadzeniu weryfikacji z zachowaniem należytej staranności, nie ma wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności wykluczające możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych bądź z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zaletą oświadczenia członków zarządu jest fakt, że można je stosunkowo łatwo i szybko zastosować. Oświadczenie pociąga jednak za sobą ryzyko odpowiedzialności karnej i karno-skarbowej dla członków zarządu w przypadku uznania, że jest ono niezgodne z prawdą. Ponadto oświadczenie jest ważne 3 miesiące i po tym okresie należy je ponawiać przy kolejnych płatnościach. Z tej przyczyny lepszym rozwiązaniem może być uzyskanie opinii organu, który sam weryfikuje spełnienie przesłanek do zastosowania preferencyjnego opodatkowania a wydana w ten sposób opinia jest ważna 3 lata. Koszt wydania takiej opinii wynosi 2 tyś. PLN.

Autorka:

Dorota Dąbrowska

Doradca podatkowy

e-mail: dorota.dabrowska@jdp-law.pl