I. Wstęp

1. Nowelizacją z dnia 4 lipca 2019 roku[1], wprowadzono do kodeksu postępowania cywilnego art. 98 § 11. Zgodnie z nim, stronie wygrywającej sprawę, od kwoty kosztów procesu zasądzonych na jej rzecz (koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony) należą się również odsetki ustawowe za opóźnienie[2]. To rozwiązanie było odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowisko prawnicze[3]. Zamiarem ustawodawcy było zmotywowanie w ten sposób stron do „[s]kwapliwego wykonywania wyroku”. Art. 98 § 11 miał być stosowany do postępowań wszczętych od dnia 7 listopada 2019 roku[4].

2. W praktyce, stosowanie art. 98 § 11 kpc okazało się jednak problematyczne. Co prawda, ustawodawca chciał, żeby odsetki należały się stronie wygrywającej sprawę z mocy ustawy bez potrzebny wniosku o ich przyznanie oraz zamieszczania w orzeczeniu odrębnego rozstrzygnięcia o ich przyznaniu[5]. Sądy podchodziły jednak do tej kwestii w różny sposób[6]. Wobec tego, ustawą z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, do art. 98 § 11kpc dodano trzecie zdanie[7]. Zgodnie z nim o obowiązku zapłaty odsetek od kosztów procesu, sąd orzeka z urzędu. W brzmieniu nadanym tą nowelizacją, art. 98 § 11 kpc obowiązuje od dnia 1 lipca 2023 roku[8] i stosuje się go także do spraw wszczętych i niezakończonych przed tym dniem[9].

3. Zakres tych zmian można znaleźć na stronie kancelarii JDP.

II. Czy art. 98 § 1¹ kpc stosuje się również do spraw wszczętych przed dniem 7 listopada 2019 roku?

Treść dostępna jest na stronie kancelarii JDP.

III. Podsumowanie

Treść podsumowania dostępna jest na stronie kancelarii JDP.

[1] Ustawa z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469 ze zm.).

[2] Zgodnie z art. 98 § 11 kpc zasadą jest, że odsetki od kosztów procesu należą się za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, w którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeśli jednak orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia ogłoszenia tego orzeczenia do dnia zapłaty. Z kolei, jeżeli to orzeczenie podlega doręczeniu z urzędu, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia tego orzeczenia stronie przegrywającej sprawę, do dnia zapłaty.

[3] Por. T. Szanciło, Nowa regulacja odsetek od kosztów procesu w Kodeksie postępowania cywilnego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 6/2020; P. Feliga, komentarz do art. 98 kpc [w:] P. Rylski (red.), A Olaś (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, System Informacji Prawnej Legalis 2023.

[4] Zgodnie z art. 17 Ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469 ze zm.).

Feliga, komentarz do art. 98 kpc [w:] P. Rylski (red.), A Olaś (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, System Informacji Prawnej Legalis 2023; A.J. Szereda, Nowelizacja przepisów o kosztach postępowania cywilnego, MOP 21/2019; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2022 roku, sygn. akt I CSK 2069/22; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 2022 roku, sygn. akt V ACa 548/21; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 grudnia 2021 roku, sygn. akt I AGa 93/21.

[5] Por. m.in. T. Szanciło, Nowa regulacja odsetek od kosztów procesu w Kodeksie postępowania cywilnego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 6/2020; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2021 roku, sygn. akt I CSK 413/20; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2020 roku, sygn. akt IV CSK 218/20; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 czerwca 2021 roku, sygn. akt I AGa 20/21; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 maja 2022 roku, sygn. akt I ACa 823/21.

[6] Trudno się im dziwić, biorąc pod uwagę treść art. 98 § 11 kpc.

[7] Por. str. 7 uzasadnienia projektu ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.) (https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/4E1187E1F1916D16C12588CC0058D95A/%24File/2650.pdf).

[8] Zgodnie z art. 31 Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.).

[9] Zgodnie z art. 19 Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.).

[10] Por. art. 17 Ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469 ze zm.).

Feliga, komentarz do art. 98 kpc [w:] P. Rylski (red.), A Olaś (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, System Informacji Prawnej Legalis 2023; A.J. Szereda, Nowelizacja przepisów o kosztach postępowania cywilnego, MOP 21/2019; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2022 roku, sygn. akt I CSK 2069/22; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 2022 roku, sygn. akt V ACa 548/21; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 grudnia 2021 roku, sygn. akt I AGa 93/21.

[11] Por. art. 9 ust. 6 Ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1469 ze zm.).

[12] Por. art. 31 Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.).

[13] Por. art. 19 Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.).

[14] Postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 24 lipca 2023 roku, sygn. akt XIV GC 426/19 (nie publikowane) (zasadnicze motywy rozstrzygnięcia).

[15] Pomimo treści art. 19 Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 ze zm.).

[16] Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego, słowo posiadać określone „brzmienie” oznacza m.in. tyle co „zawierać określoną treść”. https://sjp.pl/brzmienie

[17] Por. L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2010, str. 122-123.

[18] Por. str. 89 uzasadnienia projektu ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. (https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/4E1187E1F1916D16C12588CC0058D95A/%24File/2650.pdf)